Przepychanki polityczne w PiS zaowocowały falą sondaży, które miały zmierzyć skalę potencjalnego poparcia dla wyrzuconych z partii “ziobrystów”. Media, jak to media, zrobiły z tego wątpliwej rzetelności spektakl. Najdalej w kreowaniu sondażowego newsa posunęła się bodaj Wirtualna Polska. Warto pochylić się nad „jedynką”* w wiadomościach WP.PL ponieważ to wręcz podręcznikowy przykład manipulacji.
Zaczyna się od tytułu:
„Sensacja! Co piąty Polak chce głosować na jego partię; Ziobro: wciąż wierzę w PiS”
Następnie czytamy, że:
„Ponad 22% wyborców chciałoby zagłosować na partię Zbigniewa Ziobry, gdyby taka powstała - wynika z najnowszego sondażu Instytutu Badania Opinii Homo Homini. - Te liczby cieszą, ale nadal mam nadzieję, że wraz z kolegami będę mógł działać w ramach PiS. Z takim przekonaniem udałem się w piątek na Komitet Polityczny, licząc, że dojdzie do porozumienia i zgody. Byłem całkowicie zaskoczony decyzją o wyrzuceniu nas z partii - komentuje w rozmowie z Wirtualną Polską Zbigniew Ziobro”.
Po tym jak ten „news” ucieszył Zbigniewa Ziobrę mogliśmy przeczytać dalej:
„Nową prawicową formację zdecydowanie by poparło 7,8% ankietowanych. Z kolei warunkowe "tak" mówi jej 14,8% wyborców. Raczej nie poparłoby jej 19,9% badanych, a zdecydowanie nie - 45,9%. 11,7% ankietowanych nie ma zdania na ten temat”.
Okazuje się, zatem, że określenie „co piąty Polak” w większości odnosi się do „warunkowego tak”, które w logice sondażu wyborczego niewiele znaczy. Co więcej, ów „co piąty Polak” to prawdopodobnie „co piąty wyborca” (ale tego nie dowiadujemy się z tekstu), ale to już drobiazg; można by rzec, że wręcz klasyczny błąd spotykany w omówieniach sondaży.
Nowe inicjatywy polityczne mają to do siebie, że zwykle punktują w sondażach ogłaszających ich narodziny, co nie oznacza, że polską politykę dotknęła jakaś rewolucja. Bez wątpienia dzisiejsze 8-9% poparcia dla „ziobrystów” to zdecydowanie zbyt wcześnie, aby – wzorem Wirtualnej Polski – wietrzyć sensację.
O wiele bardziej wysublimowaną formę manipulacji zastosowała TVN24. Na stronie internetowej tej stacji czytamy:
Z sondażu MillwardBrown SMG/KRC dla "Faktów TVN" wynika także, że 70 proc. Polaków uważa, że po szóstych przegranych przez Prawo i Sprawiedliwość wyborach Jarosław Kaczyński powinien zrezygnować z kierowania partią. 21 proc. ankietowanych jest przeciwnego zdania.
Komunikat tylko pozornie jest neutralny, ponieważ sam sondaż otarł się o potępianą w branży badawczej technikę marketingową nazywaną push polling. Polega ona na tym, że osobom badanym (w tym wypadku respondentom) podrzuca się negatywne informacje o przedmiocie badania. W tym wypadku postanowiono zasilić pamięć respondentów umieszczeniem w pytaniu stwierdzenia o „szóstych przegranych wyborach”, co w sposób oczywisty wpłynęło na wynik sondażu. Zwróćmy uwagę, że samo sformułowanie „sześć przegranych wyborów” nasuwa sporo wątpliwości, ze względu na to, że wybory wyborom nierówne. Np. czy PiS kiedykolwiek wcześniej wygrał wybory do Parlamentu Europejskiego? Nie, więc dlaczego miałby wygrać ostatnie wybory do PE, które mieszczą się w zbiorze „sześciu przegranych wyborach”. A może istnieją powody, dla których zwycięstwo PiS w tych wyborach jest generalnie mało prawdopodobne? Czy wybory samorządowe można tak łatwo wrzucać do jednego worka z wyborami do Sejmu i wyborami prezydenckimi? Oczywiście, że nie. Skoro np. PSL uzyskał bardzo dobry wynik w wyborach samorządowych, to czy miał patent na powtórzenie tego wyniku w wyborach do Sejmu? A Napieralski ze swoim niezłym wynikiem w wyborach prezydenckich, który z przepadł z kretesem w wyborach do Sejmu?
Dla telewizji na pewno są to zbyt złożone zjawiska, żeby je analizować. Dlatego w ramach eksperymentu proponujemy, aby TVN24 zamówiła analogiczny sondaż, zadając proste pytanie: „Czy Pana/i zdaniem Jarosław Kaczyński powinien podać się do dymisji, po tym jak PiS w wyborach do Sejmu zdobył prawie 30% głosów?”. I prosimy po porównanie wyników.
*http://wiadomosci.wp.pl/title,Sensacja-Co-piaty-Polak-chce-glosowac-na-jego-partie-Ziobro-wciaz-wierze-w-PiS,wid,13963189,wiadomosc.html
