Paweł Łęski Paweł Łęski
216
BLOG

Betar

Paweł Łęski Paweł Łęski Kultura Obserwuj notkę 2

Betar
"Najbardziej znamienną sprawą jest udział Betaru w warszawskim getcie. Historia dotąd wiedziała tylko o jednej organizacji militarnej, która walczyła z Niemcami, i w Warszawie macie pomnik Mordechaja Anielewicza, który był komunistą i przywódcą tej grupy. Ale była i inna grupa, grupa Betaru. Członkowie Betaru wraz oficerami WP organizują Żydowski Związek Wojskowy, w 43 roku przygotowują wybuch powstania. Była to grupa bardziej wyposażona i miała więcej amunicji i to oni sprawili Niemcom więcej kłopotów. Był wśród nich jeden chłopak, Frenkel i był jednym z organizatorów Powstania w Getcie. Toczyła się, jak my to nazywamy, wojna flag, ponieważ oni wieszali na dachach dwie flagi polską i żydowską, co doprowadzało Niemców do szału, bo nie mogli się pozbyć tych flag i to była robota Betaru, ale nie znajdziecie na to żadnego dowodu ani w pisarstwie historycznym w Polsce, ani w pisarstwie historycznym w Izraelu. Jeden z powodów jest taki, że oni wszyscy zmarli, ale to nie cała odpowiedź. Prawdziwa odpowiedź jest taka, że historycy byli kontrolowani przez ruch, który wskazywał co było historią. Wszystko to zostało całkowicie zatajone przez lewicę. Zarówno w Izraelu jak i w Polsce lewica kontroluje historię i próbują wymazać i unieważnić Bejtar. Myślę, że Betar zmienił ducha Żydów. To nie był większościowy ruch, nie wszyscy Żydzi należeli do Betaru ale Betar stworzył nowego Żyda, walczącego Żyda. Okazało się, że cała ta edukacja małych dzieci zadziałała i kiedy przyszło do walki była już tradycja, była wiara. Wierzyli głęboko swoim ideałom, które zostały wpojone im w dzieciństwie wygraliśmy wszystkie wojny"- Mówią Herzl Makow z Centrum Dziedzictwa Menachema Begina i Menachem Levin członek Bejtaru, w dokumencie Piotra Gontarczyka i Roberta Kaczmarka"Betar", zaprezentowanym na Festiwalu Filmów Historycznych i Wojskowych.

Bejtar (Bejtar, Brit Trumpeldor, Związek Trumpeldora, Trumpeldorczycy) był 70 tysięczną, organizacją założoną w 1923 r. w Rydze przez Włodzimierza Żabotyńskiego. Istniał w Palestynie i wielu państwach Europy, w tym również jako 50 tysięczny związek w przedwojennej Polsce, bo tu wszak mieszkała ponad połowa europejskich Żydów. Zasilony m.in. przez polski MSZ bezzwrotną pożyczką 300 tys.zł. w złocie. Nazwa pochodzi od słów"Brit Josef Trumpeldor", była hołdem wobec Josefa Trumpeldora, który zginął w 1920 roku wraz 6 kibucnikami w Tel Chaj, bitwie z Arabami. Ostatnie jego słowa niczym zaczerpnięte z Ody Horacego: "Dulce et decorum est pro patria mori" , czy też ostatnich słów Narbutta po bitwie pod Dubiczami miały brzmieć: "To nic! Słodko jest umierać za ojczyznę". Zawołanie "Tel Chaj" staje się pozdrowieniem betarowców. Hymn przypomina polską pieśń"Gdy naród do boju" z muzyką fragmentu Wariacji B-dur op.2 Fryderyka Chopina.

Inna wersja głosi, że czerpiąc z tradycji wojowników żydowskich z czasów powstania Bara Kochby, to nazwa twierdzy Betar, ostatni punkt oporu, gdy w 135 roku ne wojska rzymskie odbijały Jerozolimę. Masada, bitwa o Tel Chaj, Powstanie w Getcie warszawskim, jako akty założycielskie, to były stawki w grze o pamięć zbiorową. Symbole bliskie Betarowi, wraz z zacieraniem się różnic pomiędzy syjonistami a rewizjonistami stały się spuścizną ogółu Izraelczyków, dekonstrukcji poddawane jedynie przez Żydów krytykujących politykę Izraela czy lewicę kontestującą izraelski nacjonalizm

. Betarowi ze względów na wartości jakie propagował, zatracenie jednostki w funkcji hierarchicznej, monizm ideowy, solidaryzm społeczny, koncepcję Nowego Żyda, związki z podobnymi przybudówkami partyjnymi przedwojennej Europy a nawet uniformy organizacyjne, zarzucano faszyzm. Wprawdzie to, co dziś rozumiemy jako faszyzm różni się znacznie od pojęć, jakie na ten temat mieli komentatorzy polityczni w czasach dawniejszych. A za stosunek do Żydów diaspory i przypisywanie jej najgorszych żydowskich stereotypów, jak np. mentalność galusową, bliskich dyskursowi antysemickiemu.

Betar powstał, jako przybudówka ruchu rewizjonistycznego, który dla wielu był odpowiedzią na niespełniane nadzieje przez syjonistów, nazbyt ugodowych do Brytyjczyków i, jak mówi w filmie Menachem Levin: "nigdy głośno nie mówiących o potrzebie powstania państwa izraelskiego", (choć jak każda wielka idea długo nie artykułowana, lecz w zamyśle zawsze istniejąca). Rozwój swój zaś Betar w Europie zawdzięczał kryzysowi ideałów liberalno-demokratycznych, wzrastającemu radykalizmowi, bo przecież i Front Ludowy wygrywający demokratyczne wybory w Europie Zachodniej czerpał wzorce z ideologii totalitarnych.

Betar czynnie zwalczał lewicę, nawet nie roszcząc sobie pretensji do wyjaśniania dyskutowanych w obrębie filmu problemów i ich historii, wymagało odwagi od twórców filmu sięgnięcie po taką tematykę, tym bardziej, że grząski grunt polityczno-ideologiczny dotykał również stosunków polsko-żydowskich. W okresie powstawania obrazu obowiązywała narracja self-hating Pole, zakładająca "recepcję stygmatyzacji przez grupę stygmatyzowaną", w efekcie mająca degradować poczucie samowartości. Film będący tego antytezą, zrobiony dla TVP w 2010 doczekał się w niej emisji dopiero w roku 2012 po serii pokazów w Polsce i zagranicą, szczególnie w ośrodkach żydowskich i gdy stał się na tyle głośny, że był już gorącym kartoflem w rękach zleceniodawców.

Menachem Levin: " Żabotyński i rewizjoniści uznali, że Brytyjczycy ich oszukali, Żabotyński sprzeciwiał się polityce powolnej kolonizacji i budowy kiedyś tam w przyszłości państwa żydowskiego. Żabotyński uważał, że trzeba z bronią w ręku wybić się na niepodległość. Betar pierwszy raz po 2000 latach zaczął tworzyć żydowską armię. To Betar miał w przyszłości walczyć o Izrael (...) ruch rozszerzał się szybko, ludność żydowska czekała na nie (...) od 34 roku zaczęli ćwiczyć się w broni. Była amunicja, była broń, wszystko było z Warszawy, wtedy myśmy dostali poparcie polskiego rządu(...) policja polska wiedziała o tym co robimy ale nam pozwalała (...) Betar stał niezłomnie na stanowisku legionowym wymagał od młodzieży żydowskiej by wyszkoliła się w technice używania broni, rząd polski popierał Betar i nawet pozwolił używać wojskowe kepi, polscy instruktorzy wojskowi nas szkolili, także w 38 roku było prawie 40 tys. młodzieży powyżej 18 roku, to już była organizacja żołnierzy."

Gontarczyk: "Ruch bejtarowski odbywał regularne szkolenia w ramach przysposobienia wojskowego, jedyna w Polsce organizacja mniejszości narodowej, która była szkolona przez wojsko polskie, chociażby w strzelaniu. Były też całkowicie nielegalne formy wspierania ruchu betarowego w postaci tajnego szkolenia przez wojsko polskie kadry kierowniczej tak w dowodzeniu, potrzebnego w walkach w Palestynie jak i w podkładaniu bomb, regularnych działaniach dywersyjnych..."

Herzl Makow z Centrum Dziedzictwa Menachema Begina: " Oddziały Irgunu były wysyłane do Polski lub rekrutowane spośród tamtejszego Betaru, były tu szkolone przez oficerów armii polskiej dostawały także sprzęt i broń od polskich grup, które je wspirały (...) polski ruch legionowy był inspiracją dla Betaru, w pewnym sensie to taka sama historia".

Menachem Levin, członek Betaru: "Znaliśmy polską kulturę, Mickiewicza, Słowackiego, Wyspiańskiego... widzieliśmy jak Polacy walczyli o swoją niepodległość i wiele się nauczyliśmy z tych polskich książek, one na nas wpłynęły ."

Gontarczyk: "Betarowcy, darzyli estymą Józefa Piłsudskiego, brali przykład i szukali podobieństwa z mitem legionowym Piłsudskiego, także ze względu na życzliwy stosunek Piłsudskiego do Żydów i jego zasługi dla przyszłego państwa Izrael. Barierą, przez którą władze polskie zbyt silnie nie mogły wspierać Żydów było to, że oficjalnym sojusznikiem Polski była Wielka Brytania. Kiedy odbywał się manifestacyjny pogrzeb Piłsudskiego uczestniczyli w niej tłumnie betarczycy. Po tych uroczystościach ekipa betarczyków pojechała do Palestyny i w specjalnej urnie przywiozła ziemię z Tel Chaj i uroczyście zakopała ją w Kopcu Józefa Piłsudskiego.(...) Menchem Begin stał się przywódcą polskiego Betaru rok przed wybuchem wojny. Sowieci po wkroczeniu do Polski traktują Betar jako klasyczny element antysowiecki. Betarczyków zsyłają na Sybir, taki los spotyka też Begina skazanego na 8 lat łagrów. Dopiero przybycie z armią Andersa do Palestyny sprawia, że staje się jednym z przywódców Irgunu a wprzyszłości pierwszym prawicowym premierem Izraela, nagrodzonym Pokojową Nagrodą Nobla."

Jesienią 1939 roku betarczycy wraz oficerami WP, po nieudanych rozmowach z Czerniakowem tworzą ŻZW, pierwszą zbrojną konspirację w warszawskim getcie. W tym czasie lewica ze względu na sojusz niemiecko-sowiecki pozostaje uśpiona, sam zaś Czerniakow mimo, że był senatorem RP zgłasza się do Niemców, powracając do idei koła żydowskiego w polskim sejmie z 1919 roku, z propozycją przyznania na terenie Polski żydowskiej autonomii. Gniazda betarowe starają się aktywnie działać w gettach. Później, niestety większość z ich członków poddana zostaje eksterminacji.

"Po II wojnie światowej Bejtar został całkowicie wymazany z historii Polski jak i historii polskich Żydów" - mówi Herzl Makow -"Zarówno w Polsce jak i Izraelu ruch socjalistyczny kontrolowały wszystkie inne ośrodki opisujące historię, też z punktu widzenia władców polski istotne było tylko pisanie o ruchu komunistycznym."

There have been many comedians who have become great statesmen and vice versa.

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura