Peonia w malarstwie

Peonia nazywana w Chinach królową kwiatów, a także kwiatem bogactwa i zaszczytów była ceniona z powodu dużych płatków, pięknych kształtów, niepowtarzalnych kolorów oraz silnego zapachu.

W tradycyjnym chińskim malarstwie kwiaty są częstym tematem wykorzystywanym przez wielu malarzy - jednak peonia należy do tych najbardziej popularnych. Na obrazach jest przedstawiana z dużymi i kolorowymi, nakładającymi się płatkami, tworząc trójwymiarową kompozycję.

Dla przeciętnego Chińczyka obraz peonii reprezentuje nadzieję na życie w bogactwie.

Już w 366 r. kwiat peonii pojawił się na buddyjskich freskach w grotach Dunhuang, gdzie występuje (zgodnie ze sztuką buddyjską) jako królowa kwiatów wespół z lwem jako królem zwierząt – razem symbolizując zwycięstwo. Na buddyjskich freskach płatki peonii łączą się zwykle z płatkami lotosu w niepowtarzalny ornament kwiatowy.

W czasach dynastii Jin (265 – 420) żył Gui Kaizhi (344 – 406) malarz i teoretyk sztuki, będąc uważnym za pierwszego malarza krajobrazu chińskiego, który pośród bogactwa ówczesnych scen rodzajowych, również w swoich obrazach uwiecznił kwiat peonii jako uprawianą roślinę ogrodową. Począwszy od dynastii Tang, peonia stała się wręcz kultowym kwiatem, ponieważ był to czas rozkwitu Państwa Środka. W późniejszych czasach upodobali ją sobie artyści dynastii Ming i Qing.

Również współcześni malarze poszukują inspiracji w kwiecie peonii; jak Hong Wenzhan, Bai Lei, Li Lingyun, czy wielu, wielu innych.

Peonia na obrazach często występuje w towarzystwie lotosu, śliwy i chryzantemy, i są to wówczas kwiaty czterech pór roku, w których peonia symbolizuje wiosnę. W zestawieniu z ketmią (lub furong – malwa – hibiskus) oznacza pomyślność (rong) w bogactwie i poważaniu. Istnieje odmiana peonii Rou Fu Rong, która bardzo przypomina malwę. W innych układach występuje z dzikim jabłkiem (haitang), co można odczytać, jako życzenie: Oby cały Twój dom (tang) cieszył się bogactwem i poważaniem. Występując z brzoskwinią lub z sosną i kamieniem oznacza życzenie: Długiego życia, bogactwa i szacunku.

Niestety obrazy z czasów dynastii Tang należą do unikalnych, ale już z dynastii Song mamy szansę zobaczyć peonie na obrazach.

Zhao Chang, malarz kwiatów z natury, którego szczyt kariery nastąpił w czasach panowania cesarza Zhenzong (997 - 1022) wówczas, kiedy władca odkupywał najlepsze prace od twórców. Jego manierą artystyczną było szkicowanie z natury, a nawet dobieranie pigmentów wczesnym rankiem przy klombie kwiatowym, dzięki czemu udawało mu się uchwycić przemijające piękno kwiatów.

Na obrazie Su Hanchen, malarza czasów przełomu Północnej i Południowej Dynastii Song, tworzącego w połowie XII wieku, szczególnie lubującego się w scenach nieuchwytnego ruchu dzieci podczas zabawy, na obrazie zatytułowanym Zabawa dzieci można zobaczyć krzew peonii.

Wang Qian żyjący w czasach dynastii Yuan (1271 – 1368), w swoich peoniach (kwiat i pączek) malował w różnych odcieniach tuszem, chcąc wyrazić prostotę i powściągliwość. Obraz znajduje się w National Palace Museum, Beijing.

Tang Yin (1470 – 1524), znany również, jako Tang Bohu, był malarzem, kaligrafem i poetą czasów dynastii Ming. Jego obrazy, zwłaszcza przedstawiające postacie, były nacechowane elementami pre-Tang, a nawet dynastii Song. Tang Yin to jeden z najbardziej znanych malarzy chińskich, należał do grupy Czterech mistrzów dynastii Ming (Ming Si Jia). Ekscentryczny sposób życia malarza stał się powodem powstania wielu anegdot na jego temat.

Chen Chun (1483 – 1544) na swym zwoju pionowym o wymiarach 122 x 33,3 cm pokazał delikatne peonie z kaligrafią. Choć kolory już mocno wyblakły, jednak zwój nadal zachwyca widza.

Xu Wei (1521 – 1593) malarstwo kwiatów zaczął uprawiać w połowie swego życia. Pokazany obraz przedstawia peonię z łodygą bambusa w monochromatycznym ujęciu, z szeroką paletą odcieni szarości.

Chuanqi (1626-1705), bardziej znany jako Bada Shanren i Zhu Da, członek rodziny cesarskiej dynastii Ming, który po wkroczeniu Mandżurów na ziemie chińskie, aby nie stracić życia musiał się ukryć wdziewając szaty mnisie, i ostatecznie został bardzo znanym malarzem początku dynastii Qing. Przedstawiona kompozycja z peonią ma liście w kolorze białym, natomiast kwiaty czarne, z odcieniami szarości. Nie używając koloru chciał wskazać na symbolikę swoich skrajnych uczuć, składając kondolencje dynastii Ming.

Huang Shen (1687 – 1772) pochodził z bardzo biednej rodziny, jednak ucząc się i pracując intensywnie, udało mu się zrobić karierę jako poeta, kaligraf i malarz. Malował portrety, sceny sytuacyjne, religijne i historyczne, a w późniejszych latach kwiaty i krajobrazy. Należał do grupy Ośmiu ekscentryków Yangzhou. Prezentowany wyżej obraz peonii pt. Królowa kwiatów pochodzi z albumu Kwiaty podarowanego Narodowemu Muzeum Pałacowym w Taipei przez Li Tsungyi.

Yun Shouping (1633 – 1690) pierwotnie był pejzażystą, jednak później został mistrzem malowania kwiatów. Pierwszy z prezentowanych jego obrazów przedstawia trzy łodygi kwiatów peonii: czerwonej, białej i fioletowej w różnych pozycjach. Kaligrafia z lewej strony jest dziełem Wang Hui, który chwali Yun Shouping, jako mistrza przewyższającego artyzm Chen Chun i Lu Zhi z dynastii Ming. Drugi obraz przedstawia dwie łodygi kwiatu peonii, jedna w pełnym rozkwicie, a druga jeszcze w pączku; w kolorze bardzo jasnym. Trzeci obraz to krzewy peoniowe o różnych kolorach.

Li Peiyu, którego daty ani urodzin, ani śmierci nie można ustalić, zapewne żył pod koniec panowania dynastii Qing, wiadomo, że mieszkał w rejonie Tianjin po 1911 roku, i zarabiał na życie malarstwem. Obraz przedstawia dwie peonie, jedna w kolorze cyjanu, a druga w czystej bieli – prawie nie zauważalna, w lewym, dolnym rogu. Liście są podbarwiane na czerwono i żółto, aby odróżnić młode od przejrzałych.