zhongguo zhongguo
379
BLOG

Chiński iluzjon w krótkim zarysie

zhongguo zhongguo Kultura Obserwuj notkę 5

 

   Kinematografię chińską przystało dzielić się na generacje lub pokolenia, których jest sześć.

Termin został stworzony przez dziennikarza z Hong Kongu, który szukał sposobu aby sklasyfikować chińskie kino według określonych kryteriów. Stopniowo pojawiały się więc kolejne generacje lub pokolenia. W dzisiejszej notce użyję terminu generacja, które bardziej mi odpowiada niż słowo pokolenie.

      Pierwsza projekcja filmowa datuje się z roku1896, a więc raptem rok po tej pierwszej dokonanej przez braci Lumière.

W pierwszych latach XX wieku kino pojawia  się w świecie chińskim, inspirując się głównie operą pekińską.

 image Tan Xinpei w pierwszym chińskim filmie « Góra Dingjun »

 

Film „Góra Dingjun” z 1905 roku jest skomponowany z trzech scen pochodzących z opery pekińskiej i śpiewanych przez Tan Xinpei.

Tak więc  pierwsza generacja nabiera kształtu od pierwszego filmu z 1905 roku i trwa do 1932 roku, aż do filmów ukazujących zniszczony Shanghai’u przez wojska japońskie. Pionierami tego okresu są Zhang Lin, Shichuan Zheng i  Minwei Zhengqiu.

   W następnych latach centrale filmowe leżą w rękach zagranicznych producentów. Właściwie chińska kinomatografia rozkręci się dopiero od 1916 roku. Ta późna data jest wybaczalna ze względu na trudną sutuację polityczną panującą w Chinach.

W tym okresie nacjonaliści i komuniści rywalizując, sprzeczają się nad kontrolą kin, chcąc mieć wpływ na treść filmów. Progresywnie filmy socjalne  są zastąpione filmami historycznymi i kostiumowymi, aż wkrótce tzw Zu xia pian, a więc filmami „sztuki i walki”.

Druga generacja wyróżnia się w latach 1932- 1949. Reżyserzy tacy jak Sun Yu, Wu Yonggang i Yuan Muzhi oferując swoje pierwsze dzieła uznane za kino chińskie. Lata 1930 są uważane za „pierwszą złotą epokę” kinematografii chińskiej ... Wraz z krytyką Guomingtang’ u i  japońską inwazją rodzą się filmowe studia produkcyjne. Od tej pory studia Yihua, Mingxing i Lianhua ... i pierwsze wielkie gwiazdy


Hu Die image

Ruan Lingyu, Zhao Dan, Zhou Xuan i Jin Yan będą dominować chiński rynek filmowy. Shanghai staje się sercem chińskiej kinematografii, rywalizując z innymi wytwórniami w Kantonie i Pekinie.

                                      

                                                                                  image

Kinematografia z  Kantonu rozwinie unikalny styl oparty na popularnych komediach, który obecnie nadal jest uprawiany.

Japońska inwazja, a zwłaszcza okupacja Shanghai’u zakończy prosperującą „złotą epokę” chińskiej kinematografii.  Wszystkie studia filmowe z wyjątkiem „Xinhua” zamkną swe wrota i wraz z reżyserami schronią się w Hong Kong’u lub w innych miejscach znajdujących się pod kontrolą nacjonalistów i komunistów.

Przychodzi pora na trzecią generację. Są to lata 1949-66. W Chinach Partia Komunistyczna dochodzi do władzy. Lata 1940 i epoka komunizmu w kinematografii chińskiej jest znana jako „drugi złoty wiek” . Po II wojnie światowej przemysł filmowy sprawnie się rozwija. Studio „Lianhua” ponownie się wszczepia w Shanghai’u  upodobając sobie większość lewicowych realizatorów filmowych. W  „Wenhua”  i „Minhua" powstają również wpływowe dzieła chińskiego kina.

 Po przejęciu władzy w 1949 roku, rząd komunistyczny widzi kino jako ważny czynnik  artystycznej propagandy. Od lat 1951/49 zarówno poprzednie filmy stworzone w Chinach jak i produkcje rodem z Hollywood i z Hong Kong’u są zakazane przez partię komunistyczną. Partia chce utwierdzić swoją kontrolę nad środkami masowego przekazu. Filmy propagandowe KPCh są produkowane na wzór radziecki. Partia wysyła chińskich reżyserów na staże do Moskwy. Stworzone filmy, choć propagandowe nie są jednak pozbawione walorów artystycznych.

     Jednak Rewolucji Kulturalnej towarzyszy drastyczna cenzura. Żona prezydenta Mao, dawna aktorka - Jiang Qing jest główną postacią „oczyszczania sztuki”.

  Wśród najbardziej renomowanych rezyserów tej epoki znajduje się Xie Jin, znany zwłaszcza z  „红色娘子军”, Hóngsè niángzǐjūn. Jest to balet, którego tytuł można przetłumaczyć jako "Czerwony Pułk kobiecy" ;  opiewa on właśnie propagandę Rewolucji Kulturalnej .

                                              image

W ciągu 17 lat, Chiny wyprodukują 603 filmów oraz liczne filmy dokumentalne i informacyjne. Wyświetlane zagraniczne filmy propagandowe rodem z Albanii, Północnej Korei i ZSRR mają za zadanie wywrzeć silne emocje na Chińczykach.

W 1956 roku w Pekinie powstaje Akademia Filmowa, od 1960 wchodzą ne ekrany pierwsze filmy fabularne. Chiny rozwijają również kino rysunkowe wzorowane na tradycyjnych technikach teatru cieni, marionetek i malarstwa chińskiego.

Czwarta generacja zakazana podczas Rewoucji Kulturalnej jest najbardziej przelotną, mimo iż nadal jej przedstawiciele będą kręcić filmy w latach 1980-90. Jest ona wstępem do piątej generacji. Szczególnie ważna rolę należy przypisać przedstawicielowi tego nurtu, zmarłemu w 2014 roku reżyserowi i producentowi Wu Tianming, który pomaga finansowo młodemu pokoleniu „Piątej generacji” w studiu w Xi’an.

Lata poprzedzające koniec Rewolucji Kulturalnej są natychmiastową oznaką odrodzenia chińskiego kina jako popularnego medium rozrywki. Od 1978 roku Akademia Filmowa wznawia swą dzałalność  zapewniając otrzymanie pierwszych dyplomów absolwentom  tzw. „Piątej Generacji”.

Odtąd kino chińskie przybiera nową szatę, różniąc się od tradycyjnych metod filmowych  posiada bardziej wolne i mniej komercyjne podejście -zbliża się do francuskiego kina autorskiego.

   Filmami, które nadają biegu nowej fali jest dzieło  Zhang Junzhao  « Jeden i ośmiu » oraz « Żółta ziemia” Chen Kaige ze zdjęciami Zhang Yimou. Obok Chen Kai Ge i Tian Zhuang Zhuang, Zhang Yimou urzeczywistnia swoje marzeniej  otrzymując dyplom filmowca w 1982 roku. Tian Zhuangzhuang, mniej znany niż jego koledzy odnosi sukcesy na festiwalach prezentując swój film „Niebieski latawiec”.

    „Piąta generacja kina chińskiego” jest tą grupą młodych realizatorów, która ośmiela się krytykować maoistowska spuściznę.

Chen Kaige realizuje serię filmów, "Wielka parada", " Król Dzieci", "Żegnaj moja konkubino",  szybko odnosząc sukces na scenie międzynarodowej.

                                       image

 

Film ten obejmuje 53 lat życia dwóch mężczyzn ze szkoły Opery Pekińskiej na tle historycznego kontekstu kraju.

Widz odkrywa twórczość Zhang Yimou  wspaniałymi filmami.

Należą do nich „Czerwone sorgo”,

 „Zawieście czerwone latarnie”

                                                      image

 

„ Ju dou” -  image

- wyświetlanie filmu było zakazane przez 2 lata w Chinach

 

i  „Żyć”   image

film ukazujący społeczeństwo chińskie z lat 1940.

 

    Wszystkie filmy napotykają życzliwe echo krytyki artystycznej i sukces komercyjny na Zachodzie. W Chinach Zhang Yimou jest skazany na drastyczną cenzurę. Jego film ”Żyć” otrzymuje odmowę dystrybucji w chińskich kinach, jednocześnie cieszy się ogromnym sukcesem na Zachodzie.  Tian Zhuangzhuang  jest pozbawiony przez 7 lat możliwości kręcenia filmów.

 Piąta generacja  zanika wraz z wydarzeniami na placu Tiananmen w 1989 roku. Część reżyserów wyjeżdza do USA, Australii  i Hong Kong’u lub pracuje dla TV chińskiej.

   Po wydarzeniach z 1989 r. nadchodzi epoka szóstej generacji. Jest ona  z pewnością najbardziej niejednoznaczna i najbardziej zmienna. Wielu filmowców w każdym wieku przyznaje się do ojcostwa tego prądu. Kręcą oni filmy szybko i potajemnie ze znikomymi środkami finansowymi. Są to filmy przedstawiające społeczeństwo chińskie, związane z nim bezrobocie, prostytucję i przestępstwa. Obecność miejskiego życia jest naznaczona odrzuceniem romantyzmu, ukazaniem indywidualizmu i dezorientacji młodego pokolenia.

Do najbardziej znanych filmowców tej epoki należy Jia Zhangke

Wśród innych godni są uwagi Wang Bing, Jiang Wen, Zhou Xiaowen, He Jianjun i Zhao Liang.

„Szósta generacjia” przyczyniła się, że niektórzy zachodni krytycy odrzucili „piątą generację”, oskarżając ją o akademizm, kompromis i propagandę. Zhang Yimou, gdy został gwałtownie skrytykowany odmówił swego uczestnictwa w  festialu w Cannes. Mimo tego jego film „Wszyscy albo nikt” został uhonorowany „Złotym Lwem” na festiwalu  w Wenecji w 1999 roku. Inne filmy Chen Kaige i  Zhang Yimou są zakazane w Chinach, ale dobrze odbierane na zachodnich rynkach. Publiczność chińska może je oglądać w pirackich wydaniach.

Niektóre chińskie filmy pomagają nam lepiej zrozumieć chińskie społeczeństwo  i jego kulturę. Pozwalają po prostu podziwiać dzieła artystyczne wytwarzane przez wspaniałych filmowców. Wiele z nich zostało nagrodzonych prestiżowowymi  nagrodami na festiwalu w Cannes lub na Festiwalu Filmowym w Berlinie i w Wenecji.

zhongguo
O mnie zhongguo

CHINY - to moja pasja i powołanie. KRAJ, w którym jest najwięcej ludzi do polubienia. JĘZYK, HISTORIA, KULTURA, TRADYCJA ... wszystko mnie interesuje. Wśród moich podróży po Chinach losy wiodą mnie tam gdzie jest zawsze coś do odkrycia </&lt NAGRODA ''za systematyczną prezentację kultury chińskiej i budowanie mostów pomiędzy narodem chińskim i polskim'' (2012 rok)"

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura