Ze Zbigniewem Romkiem o współczesnych formach cenzury, manipulacji i dominującej propagandzie, rozmawia Błażej Torański.
Dr Zbigniew Romek jest pracownikiem naukowym IH PAN, wydał i opracował zbiór wspomnień „Cenzura w PRL. Relacje historyków” (2000). Autor monografii „Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944-1970” (2010), która będzie podstawą przewodu habilitacyjnego.
Czy w Polsce jest cenzura?
W sensie peerelowskim, jak to było do 1990 roku, absolutnie nie, gdyż był to system, działający w imieniu jednej partii: PZPR. System i organizacja cenzury były podporządkowane jednej ideologii. Mamy natomiast, jak i przed wojną, cenzurę represyjną, pilnującą przestrzegania prawa w słowie wypowiadanym czy publikowanym. Prawo jest egzekwowane, gdy ktoś przekroczy granice obyczaju lub kogoś obrazi. Tylko czy to jest cenzura?
Ograniczenia, wymuszające większą odpowiedzialność za słowo, nie muszą być cenzurą. Pytałem o zdejmowane teksty, filmy niedopuszczane do emisji, manipulacje informacją.
Konkretna telewizja, stacja radiowa czy gazeta ma swój charakter, światopogląd, sympatie polityczne. Preferuje głosy, które są zgodne z jej przekonaniami, nie dopuszcza innych. Weźmy skrajne przypadki: „Gazety Wyborczej” i „Naszego Dziennika”. Radia Maryja czy TOK FM. To jest rzecz naturalna. Cenzura istniałaby wtenczas, gdyby nigdzie nie można było opublikować, a można, choćby w Internecie.
Nie do końca. Internet daje wprawdzie nadal największą swobodę wypowiedzi, ale internauci żalą się na przykład, że nie mogą krytykować Platformy Obywatelskiej na forum portalu Onet.pl.
Może to wynika z poprawności politycznej administratorów albo strachu o źródło utrzymania? Zdarza się, że filmy są wstrzymywane, artykuły zdejmowane, wpisy na forach usuwane, bo redaktorzy naczelni czy programowi nie chcą się narażać władzy. To jest naganne i podobne do cenzury, ale czy to jest cenzura?
A nie jest? Czy zdjęcie programu Jana Pospieszalskiego „Warto rozmawiać” nie było formą cenzury? Czy nie jest nią wstrzymywanie przez TVN emisji filmu o „Bolku”?
Więcej czytaj:TUTAJ
