Zachodnia Dynastia Zhou pod koniec panowania, uciekając przed nomadycznymi plemionami północy, utworzyła Wschodnią Dynastię Zhou, nigdy jednak nie odzyskując swojej pierwotnej siły. Przenosząc stolicę do Wangcheng (望城), a następnie do Chengzhou (成周), zmniejszyła powierzchnię realnego panowania, w tym również liczebność wojska, uzależniając się od pomocy wasalnych państewek.
Pierwotnie w utrzymaniu władzy pomagały państewka Zheng i Jin. Jednak wraz z osłabieniem ich siły oraz coraz częstszymi i agresywniejszymi wojnami o terytoria – za aprobatą króla Zhou – wybierano hegemona, który przewodził wojskom państewek domeny Zhou celem utrzymania ładu. Pierwszym hegemonem w dziejach dynastii Zhou, w latach 667 – 643 BC, został książę Huan państewka Qi (齊国).
Powstanie Qi datuje się na XI w. p.n.e., wkrótce po obaleniu dynastii Shang. Pierwszym jego władcą był legendarny Jiang Ziya, premier rządu króla Wen, a następnie jego syna króla Wu nowopowstałej dynastii Zhou. Wiernemu Jiangowi uczestniczącemu w stłumieniu buntu księcia Wu Geng wraz z Dongyi, Yan, Xu i Pugu w 1039 r. p.n.e., nadano ziemie „wschodnich barbarzyńców” Pugu. Współcześnie tereny te stanowią zachodnią część prowincji Shandong. Jego stolicą było Yingqiu, obecnie dzielnica Linzi, miasta Zibo. Przodkowie wywodzili się od plemiennych wodzów mitycznych cesarzy Yao i Shun, a także asystentów Yu Wielkiego, założyciela dynastii Xia (XVII-XV w. p.n.e.). Ród Jiang panował w Qi aż do 386 r. p.n.e., kiedy został zastąpiony przez ród Tian.
Przez cały czas swego istnienia Qi sprzyjało centralnej władzy dynastii Zhou, przez co mogło czuć się silne, wchłaniając wiele ziem należących do Dongyi, czyli „wschodnich barbarzyńców”, przesuwając swe granice na zachód i południe.
Makabryczną informacją pochodzącą z IX wieku p.n.e. jest incydent jaki zaistniał podczas panowania króla Yi Zhou, gdy doszło do sporu sąsiedzkiego pomiędzy państewkami Qi i Ji. Diuk Ai Qi (齊 哀公) na dworze Zhou został oczerniony i zdegradowany. Ponieważ król Yi stanął po stronie Ji, chcąc zaprowadzić ład zaatakował Qi, a jego władcę zamordował, przykładnie ugotował w kotle.
W 706 r. p.n.e. Qi zostało zaatakowane przez Xirong – wojowniczy lud zachodni, co jedynie umocniło jego wielkość.
Qi wzrosło do najsilniejszego w rejonie za panowania Diuka Huan Qi (685-643 BC), zawdzięczając to współpracy z premierem Guan Zhong oraz zmianom administracyjnym polegającym na centralizacji władzy łączącej funkcje wojskowe z cywilnymi. Państewko tworzyło 15 miast , na czele każdych pięciu stał książę i dwóch starszych rangą ministrów. W tym czasie zaanektowano 35 sąsiednich małych państewek.
Do 667 r. p.n.e. Qi wykazywało tak olbrzymią dominację gospodarczą i wojskową, dzięki czemu książę Huan stał się liderem przywódców państewek Lu, Song, Chen i Zheng. Wkrótce potem król Hui Zhou przyznał mu tytuł bà(hegemon), przekazując królewską władzę w sprawach wojskowych. Uzasadnienie dominacji Qi nad innymi państewkami zostało ujęte w haśle „wspieranie króla i przepędzanie barbarzyńców ((尊王攘夷zūn wáng rǎng yí)). Rola kolejnych hegemonów będzie się opierała na podobnym zapatrywaniu.
Korzystając ze swego uprawnienia, książę Huan zaatakował Wei, interweniował o władzę w Lu, ochraniał Yan przed koczowniczymi plemionami Zachodnich Rong (664 r. p.n.e.), wystąpił przeciwko nomadom Północnym Di, po czym najechał Wey (660 r. p.n.e.) i Xing (659 r. p.n.e.). Doprowadził do sojuszu w Zhaoling ośmiu państewek podbitych przez Cai, i tym samym zablokował na północy ekspansję Chu (656 r. p.n.e.).
W 672 r. p.n.e. książę Wan (完) z państewka Chen (陳) obawiając się o swoje życie poprosił o schronienie Qi, gdzie został mianowany ministrem robót (gongzheng工正). Uprzedzając fakty trzeba stwierdzić, że gościowi i jego rodowi się tak spodobałow Qi, że za kilka wieków obalili ród rządzący, wprowadzając na tron swój – ale o tym szerzej kilka notek dalej.
Zapraszam do przeczytania następnej notki, w której przybliżę wyjątkowego władcę Qi oraz okres jego panowania.
Po śmierci diuka Huan w 643 r. p.n.e., pięciu synów rywalizując o tron osłabiło państewko, tak, że przestało być traktowane jako hegemon. Przez prawie 10 lat nikt nie nosił tego tytułu.
W 632 BC Qi pomogło Jin pokonać Chu w słynnej bitwie pod Chengpu. Wdzięczność nie trwa długo, bo w 589 BC Qi przegrało bitwę z Jin.
Wobec coraz częstszych działań wojskowych pomiędzy silniejszymi sąsiadami, w 579 BC cztery wielkie państewka reprezentujące kierunki domeny chińskiej – Qin (Zachód), Jin (centrum), Chu (Południe) i Qi (Wschód) – ogłosiły rozejm, ograniczając swoją siłę militarną. Podobnie postąpiono w 546 BC uznając istnienie kilku mniejszych państewek.
Państewko Qi przez kolejne lata skutecznie opierało się większym od siebie rywalizującym sąsiadom – Chu i Qin. W 288 BC ówczesny władca Qi, Min, ogłosił się Cesarzem Wschodu, podczas gdy król Qin – Cesarzem Zachodu. Rywalizacja zakończyła się w 221 r. p.n.e., kiedy Qi uległo Qin. Wówczas Chiny po raz pierwszy zostały zjednoczone pod berłem Pierwszego Cesarza Dynastii Qin, Qin Shi Huang (Shǐ Huáng Dì 始皇帝).
.........................
POLECAM: Tematyczny SPIS TREŚCI wszystkich notek blogu.
