Chińscy archeolodzy znaleźli w Mijiaya w pobliżu miasta Xi'an w środkowych Chinach (prowincja Shaanxi) ślady browaru sprzed ok. 5000 lat.
Lokalizacja Mijiaya
Znaleziono tam ceramiczne pojemniki i narzędzia służące do warzenia piwa, co potwierdziły analizy mikroskopowe i chemiczne pozostałości wydobytych z wnętrza naczyń. Jak dotąd to najstarsze świadectwa dotyczące piwowarstwa pochodzące z Państwa Środka. Znaleziskiem okazała się aparatura do warzenia piwa sprzed około 5 tysięcy lat. Jednak najbardziej zaskakujący jest fakt, że w jej wnętrzu znajdowały się równie wiekowe resztki tego trunku.
Co ciekawe, na ich podstawie udało odtworzyć się jego recepturę. W ten sposób okazało się, że w Chinach jęczmień zaczęto hodować wcześniej niż do tej pory przypuszczano.
Jak się okazuje, w ten sposób badacze dowiedzieli się także, że pierwsze nasiona jęczmienia dotarły do Chin co najmniej 1000 lat wcześniej niż do tej pory przypuszczano. Oznacza to, że na długo zanim ludzie w Chinach spożywali jęczmień, wykorzystywali go do warzenia piwa. Na początku zboże to hodowano właśnie do wytwarzania tego alkoholu, a dopiero później jako pożywienie – nie na odwrót.
Innymi słowy, piwa nie warzono dlatego, że jęczmień hodowany był w nadmiarze, dla którego trzeba było odnaleźć inne zastosowanie. Piwo było ważnym elementem diety starożytnych przodków – na tyle ważnym, że farmy były tworzone właśnie po to, by je zapewnić.
Najstarsze przekazy pisane mówiące o piwowarstwie w Chinach pochodzą z lat ok. 1250-1046 p.n.e. To właśnie u schyłku panowania dynastii Shang na żółwiej skorupie po raz pierwszy zapisano prosty przepis na chińskie piwo.
Dzięki temu odkryciu wiemy, że Chińczycy warzyli piwo jako bazę wykorzystując jęczmienny bądź pszenny słód (niestety oba zapisywano tym samym znakiem) oraz słód z prosa. Naukowcy od dawna jednak podejrzewali, że tradycja piwowarska jest znacznie starsza i sięga istniejącej w okresie neolitu kultury Yangshao (ok. 5000-2900 p.n.e.). Wtedy to w dolinie Żółtej Rzeki po raz pierwszy na tych terenach pojawiły się duże, rolnicze wioski. Świadczyły o tym znaleziska naczyń i innych narzędzi, które przypominały te używane w browarnictwie. Jak dotąd brak było jednak bezpośrednich dowodów.
W trakcie wykopalisk w Mijiaya chińscy archeolodzy odnaleźli dobrze zachowane ślady ziemianek, sięgające nawet 3,7 m poniżej poziomu gruntu. W ich wnętrzu odkryto fragmenty trzech typów naczyń: garnki o szerokim wylewie, lejki oraz amfory jiandiping.
Odnaleziono więc narzędzia służące do warzenia, filtrowania i przechowywania wyprodukowanego piwa. Wszystkie od strony wewnętrznej pokryte były żółtawym nalotem, który stał się głównym celem analiz chemicznych. Co ciekawe, w każdej z ziemianek odkryto również fragmenty ceramicznych piecyków, które służyły zapewne do utrzymywania w miarę stałej temperatury warzenia.
Znaleziska te od razu skłoniły archeologów do wysunięcia hipotezy, że mają do czynienia z prehistorycznym browarem. Aby ją sprawdzić przeprowadzono szereg mikroskopowych i chemicznych analiz.
A – Ziemianka (widok z góry i przekrój),
B – ceramiczny lejek,
C – wylew garnka i jego rekonstrukcja,
D – fragment amfory i jej rekonstrukcja,
E – fragment glinianego piecyka
Analizom mikroskopowym poddano zarówno odnalezione pozostałości skrobi jak i fiolity (krzemionkowe twory powstające w komórkach roślinnych). Dzięki temu udało się stwierdzić, że do warzenia piwa przedstawiciele schyłkowej fazy kultury Yangshao używali prosa zwyczajnego(Panicum miliaceum), jęczmienia (Hordeum vulgare), łzawicy ogrodowej (Coix lacryma-jobi) oraz bulw takich roślin jak ... Trichosanthes kirilowii, pochrzyn chiński, a także lilii. Ponadto spora część ziaren skrobi nosiła ślady uszkodzeń charakterystycznych dla procesu produkcji słodu. Analizy chemiczne osadów wykazały zaś obecność szczawianów, które pojawiają się m.in. w czasie fermentacji zbóż.
Dodatkową ciekawostką – oprócz odkrycia najstarszego browaru – jest fakt, że odnaleziono najwcześniejsze świadectwa obecności jęczmienia na terenie Chin. Do tej pory uważano, że to udomowione w Zachodniej Eurazji zboże, przybyło na tereny Państwa Środka około tysiąca lat później.
Po przeanalizowaniu substancji pochodzącej z wnętrza naczyń, badacze potwierdzili, że rzeczywiście mieli do czynienia z pozostałościami piwa sprzed 5000 lat. Co więcej, na jej podstawie byli w stanie odtworzyć recepturę napoju. Najprawdopodobniej, do uwarzenia go wykorzystano mieszankę prosa, jęczmienia, łez Hioba oraz bulw.
w/g Popularna Nauka
