…czyli zawiłe dzieje państewka Zheng
Powodzenie w życiu nie jest nam dane raz na zawsze i warto o tym pamiętać, gdy wszystko się układa po naszej myśli. Oprócz stałego podejmowania starań, dobrze mieć łut szczęścia, odpowiednie uwarunkowania oraz przyjazne środowisko. Przekonało się o tym państewko Zheng, które posiadając na początku swoich dziejów wszystkie atuty, wraz z traceniem korzystnego położenia geopolitycznego, musiało wiele inwencji włożyć, aby dopiero po wielu latach zostać wchłoniętym przez nowoutworzonego sąsiada.
Najpotężniejszym z wasalnych państewek czasów początku Wschodniej Dynastii Zhou było Zheng (806 – 375 r. p.n.e.), położone w centrum domeny chińskiej (obecnej prowincji Henan), 120 km na wschód od Luoyang. Jego władcy stanowili boczną linię królewskiej dynastii Zhou, a rodowym ich nazwiskiem było również Ji. Właśnie z tego powodu otrzymało tytuł bo, co można interpretować jako hrabia.
Zheng zostało założone w 806 r. p.n.e., kiedy król Xuan Zhou, przedostatni władca Zachodniej Dynastii Zhou przyznał swojemu młodszemu bratu tytuł księcia Zheng, wraz z ziemiami w obrębie domeny królewskiej, w dzisiejszym powiecie Hua, prowincji Shaanxi, wzdłuż rzeki Wei, na wschód od obecnego Xi’an.
Znany pośmiertnie jako książę Huan z Zheng (806-771 r. p.n.e.) - z wdzięczności i miłości do korzeni - w trudnych czasach okazał się bastionem Zachodniej Zhou. Za swoją lojalność i pomoc rodowi królewskiemu, od ostatniego króla Zachodniej Dynastii Zhou, Yuo Zhou, książę otrzymał najwyższą rangą situ (Sītǔ - oznacza Administrator Ziemi). Niestety w trakcie walk z plemieniem Quanrong książę Huan został zabity w bitwie pod Lishan.
Następcą księcia Huan został jego syn, książę Wu (770-744 r. p.n.e.), który starając się o utrzymanie dynastii wywodzącej się z rodu Ji, wraz z markizem Wen z Jin poparł wstąpienie na tron króla Ping Zhou (pierworodnego syna, urodzonego przez królową, a więc prawowitego), pomagając utworzyć Wschodnią Dynastię Zhou. Postawa ta została doceniona przez rodzinę królewską poprzez umożliwienie zasiadania kilku pokoleniom władców księstwa Zheng na wysokich ministerialnych stanowiskach u królów dynastii Zhou.
Dzięki dalekowzroczności księcia Huan przenoszącemu siedzibę swego królestwa z państewka Guo do Hui (współczesne Yingyang i Xinzheng, prowincji Henan) ułatwił następcy szybkie przystosowanie się do nowych warunków terytorialnych Wschodniej Dynastii Zhou.
Książę Wu odrestaurował państewko Zheng ze stolicą Xinzheng (dzisiejsze), dołączając w 767 r. p.n.e. Wschodnie Guo (Dōng Guó) – wasala Zachodniej Zhou w latach 1046 – 770 r. p.n.e. Książę Wu miał dwóch synów: księcia Zhuang i księcia Duan. Książę Duan będąc drugim synem został jedynie władcą Jing , jednego z głównych miast Zheng. Relacje między braćmi były na tyle wrogie, że matka kochająca i popierająca młodszego syna, została wygnana przez Zhuang’a z pałacu. Jedynie nieprzychylne uwagi ludu złagodziły sytuację.
Więcej o tym okresie i księciu Zhuang w następnej notce – zapraszam.
W 720 r. p.n.e. książę Feng z państewka Song zbiegł do Zheng, co stało się rok później pretekstem ataku państewek Song i Wei, jakoby Zheng zajęło niewielką część terytorium przylegającego do królewskiego państwa Zhou.
W 707 r. p.n.e. król Huan Zhou (719-697 r. p.n.e.) – pod pozorem braku szacunku dla majestatu królewskiego - wezwał państewka Chen, Cai, Guo i Wei do ataku na Zheng. Jednak armia królewska została pokonana w bitwie pod Xuge, a król doznał kontuzji wskutek przebicia ramienia strzałą. To wydarzenie uzmysłowiło ówczesnym możnowładcom jak słabym stało się wiodące państwo Zhou oraz, że panujący utracili przewodnią władzę nad domeną chińską.
W początkowym Okresie Wiosen i Jesieni (770 – 476 r. p.n.e.) Zheng było jednym z najsilniejszych i najbogatszych królestw, wykorzystując centralne położenie w handlu międzypaństwowym we wszystkich kierunkach; skupiając u siebie największą liczbę kupców w różnych państw i często używając swego bogactwa do przekupywania w trudnych sytuacjach politycznych. Również było militarnie ważnym terytorium, przez które wszystkie armie musiały przemaszerować, aby dostać się na ziemie wroga. Dzięki własnej silnej armii Zheng mogło brać udział w ważniejszych kampaniach sąsiednich większych państw.
Książę Zhuang Zheng (743 – 701 r. p.n.e.) był niewątpliwie prekursorem pięciu Hegemonów. Okazał swoją siłę polityczną i militarną, atakując Chen oraz mniejsze Xu i Xi.
Książę Zhuang wprowadził metodę politycznego zawierania pokoju poprzez wymianę książąt jako zakładników, również z królewskiego rodu Zhou. Co w przyszłości było stosowane przez wszystkich cesarzy chińskich.
W 706 r. p.n.e. Zheng poparło państewko Qi przeciwko północnym plemionom Rong, dzięki czemu syn, książę Hu, został nagrodzony małżeństwem z księżniczką z Qi.
Gdy książę Zhuang zmarł między jego synami wybuchły walki o dominację, osłabiając siłę państewka, które i tak miało problemy z powodu braku możliwości powiększania swego terytorium ze względu na potężnych sąsiadów. Aby utrzymać względną stabilizację, centralne położenie stało się argumentem w zawiązywaniu sojuszy dyplomatycznych z silniejszymi. Z czasem Zheng jednak stało się łakomym kąskiem do wcielenia, a zarazem centrum niezgody między Chu i Qi, a potem Chu i Jin.
Po śmierci księcia Zhuang, jego pierwszy minister Ji Zhong dążył do tego, aby władcą został właśnie Hu, będący najbardziej popularnym w państewkach ościennych. Jednak książę Song, krewny matki księcia Tu, nalegał na oddanie władzy temu ostatniemu. Ostatecznie Tu stał się marionetkowym władcą, pośmiertnie nazywanym Li R. 700-697. Gdy książę Hu udał się na wygnanie do Wei, w imieniu księcia Li rządził minister Ji Zhong, co nie spodobało się dziadkowi księcia ze strony państewka Qi, Yong Jiu. Zaplanował usunięcie ministra poprzez morderstwo, jednak jego córka nie dopuściła do tego i w końcu to Ji Zhong zabił Yong Jiu. Wobec takiej sytuacji książę Li zrzekł się władzy na rzecz brata (pośmiertnie znany jako książę Zhao, r. 696-695). Hu niedługo cieszył się władzą, gdyż podczas polowania wysoki urzędnik Gao Qumi (poplecznik Qi) zabił księcia Zhao. Niedwuznaczność okoliczności spowodowała, że nikt nie odważył się ponownie na tron wprowadzić księcia Tu. Wobec tego na tronie osadzono księcia Ziwei. Podczas zjazdu panów feudalnych, rozwścieczony książę Qi, nie wykazując właściwej etykiety nakazał zabić Ziwei. Gao Qumi uciekł, a wykorzystując prestiż Ji Zong, jako władcę wskazano (r. 693-680) młodszego brata Ziwei, jeszcze dziecko, zwane bezimiennym wicehrabią z Zheng. Śmierć potężnego premiera Ji Zhong umożliwiła księciu Tu do przeciągnięcia na swoją stronę części szlachty. Młodziutki wicehrabia został zabity, a Tu ponownie osadzony na tronie księstwa Zheng. Książę Tu uzyskał poparcie króla Hui Zhou (r. 676-652), w geście wdzięczności za pomoc panu Guo w zabiciu uzurpatora brata królewskiego, księcia Tui, a także powrotowi króla do stolicy.
Książę Wen (r. 672-628) utrzymywał skomplikowane relacje z państewkiem Jin. Nie dość, że nie traktował z odpowiednią etykietą księcia Chong’er, to jeszcze sprawował kontrolę nad małym lennem Hua, które sprzymierzyło się z Jin. Kiedy król Xiang Zhou (r. 651-619) wysłał posłańca celem zmniejszenia napięcia pomiędzy sąsiadami, sytuacja jeszcze bardziej się zaogniła, bo książę Wen doszedł do wniosku, że jego ojciec nie został odpowiednio sowicie wynagrodzony przez króla Hui, ojca obecnego, za pomoc w zgładzeniu brata. Przez co rozeźlony Wen zaaresztował posła królewskiego. Król Xiang Zhou nie mógł „przymknąć oko” na taki afront i poprowadził kampanię przeciwko Zheng, w wyniku czego książę Wen musiał się poddać.
Władca Jin, książę Wen, r. 636-628, pamiętając wcześniejszą zniewagę księcia Chong’er, zemścił się dwa lata później, występując przeciw Zheng przy wsparciu zachodniego państewka Qin. Wśród członków korpusu sprzymierzonych był również książę Lan, jeden z pięciu wypędzonych synów Wen Zheng, zbuntowanych przeciw ojcu. Książe Lan zbiegł do Jin i był tam traktowany z wielkim wyróżnieniem. W czasie kampanii, dążąc do bycia spadkobiercą ojca księcia Wen, należało zabić księcia Shu Zhan, brata księcia. Książę Shu Zhan zdając sobie z tego sprawę, i aby uniknąć podziału w społeczeństwie oraz wojny domowej, sam pozbawił się życia. Księciu Wen Jin udałoby się pokonać i upokorzyć wroga, króla Wen Zheng; jednak w pełnym sukcesie przeszkodziło wycofanie żołnierzy państewka Qin w obawie, że dzięki spektakularnemu zwycięstwu Jin stało by się potęgą militarną. Podczas pertraktacji książę Lan został zaaprobowany jako spadkobierca księcia Wen i wstąpił na tron jako książę Mu (zwany również Miu, R. 627-606). W okresie panowania księcia Mu, Zheng połączyło swoje siły z Jin w udanej kampanii przeciw Qin.
Zheng ze względów geopolitycznych było zmiennym graczem, jednak na tyle silnym, że pokonało sojusz Jin, Song, Chen i Wei w roku 607 p.n.e.
Syn księcia Mu, książę Ling ( R. 605), został zabity przez książąt Guisheng (Zijia) i Song (Zigong) w trakcie absurdalnego incydentu, gdy palec wskazujący Zijia zadrżał, co on uznał za znak, że na przyjęciu będzie podjęty czymś wyjątkowo delikatnym. Faktycznie, podano zupę ugotowaną z cennego żółwia dostarczonego przez posłańca z państewka Chu. Wywołało to wesołość młodych mężczyzn, którzy opowiedzieli Ling’owi o tym dziwnym zbiegu okoliczności. Gospodarz niestety nie znał się na żartach, zdenerwował się odbierając tę sytuację jako afront; dlatego w obronie honoru chciał zabić swoich gości. Jednak oni byli szybsi i zabili władcę. Wskutek tragicznego incydentu rodziny morderców zostały wygnane.
Na tronie zasiadł syn Ling’a, książę Jian i był znany jako książę Xiang (r. 604-587). W okresie panowania księcia Xiang doszło do wojny z państewkiem Chu, po wcześniejszym zawarciu sojuszu z Jin. Pretekstem do rozpoczęcia wojny z Zheng był fakt, że podczas wcześniejszej wojny z państewkiem Song, sojusznikiem Chu, stojący na czele wojsk Song książę Huayuan, został pojmany przez Zheng i wypuszczony dopiero po opłaceniu wysokiego okupu. Chu mające przewagę zażądało od Zheng podległości, księcia Xiang zmuszono do upokorzenia się przed królem Chu. Natomiast oddziały Zheng wobec takiej sytuacji musiały stanąć po stronie Chu, a sojusz z Jin upadł.
W okresie panowania księcia Dao (r. 586-585), książę Ling Xu (r. 591-547) próbował zdyskredytować panującego władcę Zheng. Już wcześniej, celem potwierdzenia uległości, książę Xiang wysłał księcia Gun do Chu, co miało umożliwić nawiązanie bliższych stosunków, jednak zostało udaremnione poprzez aresztowanie księcia jako zakładnika. Książę Dao ponownie zawarł sojusz z Jin, dzięki czemu w kolejnych kampaniach Chu przeciw Zheng, Jin wspierało tych ostatnich.
Po powrocie z powinności zakładnika w Chu, książę Gun, zasiadł na tronie jako książę Cheng (r. 584-571). Podczas wizyty w państewku Jin został oskarżony o zdradę zawarcia tajnego układu z Chu i aresztowany. Wykorzystując bezkrólewie premier Luan Shu przejął kontrolę nad bezbronnym Zheng, a książę Xu został tymczasowym władcą. Gdy wypuszczono księcia Gun, Xu został zabity przez dostojników państwowych Zheng.
W kolejnych latach ruszyła karuzela nazwisk.
Książę Xi (r. 570-566) został otruty przez pierwszego ministra księcia Zisi, który przysłużył się państewku Zheng utrzymując równowagę pomiędzy potężnymi sąsiadami: Jin na północy i Chu na południu. Gdy próbował zdetronizować księcia Jian (r. 565-530), sam został zabity przez mającego chęć na tron księcia Zikong . Ten z kolei został odwiedziony od realizacji swego pomysłu przez księcia Zichan, syna księcia Cheng. W zamian za odstąpienie uzyskał funkcję pierwszego ministra, jednak cieszył się nią bardzo krótko, gdyż został stracony po przywłaszczeniu sobie zbyt rozległej władzy.
Książę Zichan objął stanowisko premiera, wykazując duże zdolności i umiejętność utrzymania dobrych relacji pomiędzy kuzynami, co pomogło mu przetrwać wzajemne rzezi książąt Zheng.
Za premiera Zichan, państewko Zheng było pierwszym, które ustanowiło Kodeks Prawa w 543 r. p.n.e. oraz wprowadziło na szeroką skalę reformy podatkowe, dzięki czemu było w stanie stworzyć wielką armię i przetrwać początki okresu Walczących Królestw ( 475 – 221 r. p.n.e.).
Chęć wstąpienia na tron, jako uzurpatora, skłoniła króla Ping Chu (r. 528-516) do oddania części ziemi Zheng, którą wcześniej państewko Chu zajmowało. Miało ułagodzić krytyków, a było to tym bardziej możliwe, że państewko Jin w tym czasie miało problemy wewnętrzne ze swoją szlachtą i przywódcami klanów Ha, Wei i Zhao. Zichan, wykorzystując swój prestiż międzynarodowy, starał się hrabiego Han namówić do ugody.
W 520, książę Jian z Chu, który uciekł do Zheng, zginął gdyż utrzymywał tajne stosunki z Jin i planował atak na Zheng. Rok później, Jin i Zheng, wspólnymi siłami pomogli królowi Jing Zhou (r. 519-476) stłumić rebelię zbuntowanych książąt Zhou.
W ciągu kolejnych dwóch pokoleń, udział i siła Zheng słabły w rozgrywkach międzypaństwowych, a rosnącymi w siłę graczami na arenie politycznej stali się Han i Wei.
Gdy Zichan zmarł, za panowania księcia Sheng (r. 500-463), cały kraj okrył się żałobą. Nawet Konfucjusz okazał się admiratorem Zichan’a, doceniając jego elastyczność polityczną oraz zalety męża stanu z prawidłowym kręgosłupem moralnym.
Szerzej o tym zdolnym i prawym człowieku w jednej z kolejnych notek – zapraszam.
W 493 książę Sheng pomagał hrabiom Fan i Zhonghang knuć przeciw swojemu państwu Jin. Jin się zemścił i pokonał armię Zheng. W 464 wicehrabia Zhi 知zdobył dziewięć miast Zheng. Syn księcia Sheng, książę Ai (r. 462-455) został zamordowany i zastąpiony przez wujka księcia Chou, pośmiertnie znanego jako książę Gong (r. 455-424). Jego następca książę You (r. 455-424) został zabity przez wicehrabiego Wu Han (r. 424-409).
W okresie panowania księcia Xu (r. 422-396), Han zajęło stolicę w Yongqiu, dlatego Zheng musiało ją przenieść do Jing. Mimo osłabienia, w następnej dekadzie Zheng było w stanie dwukrotnie przeciwstawić się armii Han. Gdy książę Xu zabił swojego premiera Ziyang, sam również został zamordowany. Ostatnim władcą Zheng był książę Yi (znany także jako Duke Kang r.. 395-375), młodszy brat You i Xu.
W 375 r. p.n.e. państewko Han definitywnie zajęło Zheng niszcząc stolicę.
