Starożytna wieś na północy Chin
Starożytna wieś na północy Chin
wen fang si bao wen fang si bao
829
BLOG

Własność ziemska

wen fang si bao wen fang si bao Społeczeństwo Obserwuj notkę 3

Począwszy od schyłku II tysiąclecia aż do VII wieku p.n.e. w Chinach Północnych następuje powolny postęp w procesie karczowania lasów i zasiedlania terenów. Niektóre zwierzęta charakterystyczne dla rejonów gorących, jak słoń czy nosorożec, stają się coraz rzadsze mimo, że wybijanie zwierzyny za dynastii Zhou diametralnie zmalało w stosunku do dynastii Shang. Gdy zauważono, że przyroda wcale nie jest niewyczerpalną, przestano ją beztrosko niszczyć, ograniczając polowania i wyręby drzew. Władcy Zhou zaczęli faworyzować uprawę zbóż, choć zmalała hodowla owiec i wołów. Liczba zwierząt składanych w ofierze była uregulowana przepisami etykiety i sprowadzała się do kilku sztuk, co zmniejszyło zapotrzebowanie na nią.

W okresie panowania dynastii Zhou (1046 – 256 r. p.n.e.) teoretycznie cała ziemia należała do władcy, którą mógł oddać ją w lenno. Natomiast arystokracja przejmowała ziemie wspólnot, zachowując formalnie stan rzeczy odziedziczony po przodkach i czerpiąc z niego korzyści. De facto wioski w pobliżu grodów stanowiły część majątków bezpośrednich arystokracji, natomiast obszary bardziej odległe płaciły daninę, w późniejszym czasie zamienioną na podatki. Ziemie będące własnością szlachty oddawano poddanym pod uprawę, podobnie jak w europejskim feudalizmie. Cała ludność wiejska podlegała także pracy przymusowej w postaci robót publicznych, szczególnie przy nawadnianiu i kontroli wód.

Oddawana poddanym pod uprawę ziemia była dystrybuowana poprzez system pole-studnia, inaczej nazywany system dobrego pola (jǐngtián Zhidu,井田制度). Metoda ta istniała już od dynastii Xia, ogólnie stosowana była do końca Zachodniej Dynastii Zhou, a niekiedy jeszcze do zakończenia Okresu Walczących Królestw.

Jej nazwa pochodzi od znaku pisma chińskiego 井 (jǐng), oznacza dobrze, a wygląda jak symbol #. System pole-studnia przedstawiał typ własności wspólnoty ziemskiej oraz wspólnego uprawiania roli. Kwadratowe pole gruntu dzielono na dziewięć identycznych powierzchni, przy czym osiem poletek zewnętrznych (私田; sītián) było uprawianych przez wieśniaków na swoje potrzeby, natomiast części środkowe (公田; gōngtián) były wspólnie uprawiane w imieniu arystokraty ziemskiego przez użytkowników sitian i posiadała studnię. Jeśli jakość ziemi była różnorodna, co pewien czas przeprowadzano rotację, aby wszyscy w przeciągu kilku lat mieli mniej więcej równe dochody. Ze środkowego pola płody należały do arystokraty, który dużą część dochodu z niej był zobowiązany oddać królowi. Dzięki temu rząd był w stanie przechowywać nadwyżki żywności i rozdzielać je w czasie głodu lub klęski żywiołowej. System ten okazał się nieuzasadnionym ekonomicznie w Okresie Walczących Królestw (końcowy okres Wschodniej Dynastii Zhou), został zastąpiony systemem prywatnej ziemi w czasach pierwszego cesarza Qin, Shi Huangdi, przez reformę jego ministra Shang Yang.

W VI w. p.n.e. przeprowadzono pierwsze reformy fiskalne i agrarne; w latach 594 i 590 w państewku Lu, natomiast 543 i 538 w państewku Zheng. Zmieniało to bezpłatną wcześniejszą uprawę ziemi przez chłopów, której produkty były zastrzeżone dla szlachty, na późniejsze rozpowszechnienie się systemu podatków w ziarnie. Podatek ten najczęściej stanowił dziesiątą część zbiorów i był obliczany wg średniej rocznej lub wg rzeczywistej produkcji danego roku. Dzięki tej zmianie rolnicy uzyskali względną wolność i niezależność od swych dawnych panów.

Zdecydowana większość rolników podlegających pracy przymusowej i płaceniu daniny składała się z członków wspólnoty wiejskiej, choć wyzyskiwanej przez rządzącą kastę wojowniczej arystokracji. Istnieli również niewolnicy pochodzący z łupów wojennych, którzy należeli do służby domowej oraz robotników rolnych.

Niestety zacięte walki pomiędzy państewkami w okresie Wschodniej Dynastii Zhou spowodowały drastyczne zwiększenie ciężarów, którymi obarczano chłopów. Do tego należy  dodać umiłowanie zbytku i pogarda dla etykiety tego okresu, zarówno w życiu doczesnym i w praktykach pogrzebowych, i staje się oczywistym pogarszające życie rolnika.

Na przestrzeni wieków chińska ludność wiejska - w przeciwieństwie do większości krajów zachodnich, gdzie mieszkańcy wsi są rozproszeni wzdłuż dróg lądowych (pomijając komunistyczne PGR-y) – była zgrupowana w wioskach, tworząc niezależne zespoły. Cel był wieloraki: obrona przed atakami bandytów, lokalnych watażków, a z praktycznych powodów to: wiercenie studni, aby być samowystarczalnym, pomoc przy pracach wymagających koncentracji siły.

Wiejska osada liczyła 500 – 700 osób, gdzie każdy mężczyzna codziennie jakimś transportem: zwierzęcym, później rowerem, bądź na własnych nogach przemieszczał się do pobliskiej działki; podczas gdy kobiety albo towarzyszyły mężom przy pracach polowych, albo zajmowały się dziećmi i domownikami, np. teściami. Sfera usługowa, jak: rynki zbytu, administracja lokalna, usługi, rozrywka, działalność społeczna znajdowała swoje miejsce w większych, zurbanizowanych wioskach, mających do obsługi dwadzieścia pięć okolicznych wiosek. 

Zobacz galerię zdjęć:

Starożytna wieś na południu Chin
Starożytna wieś na południu Chin System pole-studnia

Chiny u Europejczyka, który stara się poznać odrębność obyczajowości, bogactwo kultury i historii wywołują całkowity zawrót głowy. POLECAM aplikację na Android "Odkryj Chiny" – poza Polską "Ancient China". Oprócz możliwości poznania pięknych okolic w Chinach, ściągnięcia na pulpit zdjęć w rozdzielczości HD, w formie gry sprawdzimy naszą wiedzę o tych miejscach. Nagroda za rok 2014 „Poetry&Paratheatre” w kategorii: Popularyzacja Sztuki - Motywy przyrodnicze w poezji chińskiej

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Społeczeństwo