Ważnym symbolem w kulturze chińskiej stała się peonia (mudan,牡丹) uważana za królową kwiatów (huawang,花王). Jest jednym z kwiatów czterech pór roku (sijihua); kwitnie późna wiosną, uosabiając ją (chonghua – kwiat wiosny), natomiast lato wyobraża lotos, jesień – chryzantema, a zimę – śliwa. Również jest nazywana kwiatem dobrobytu i czci (fuguihua, 富貴花), symbolizując sławę, szczęście, pomyślność, bogactwo i wytworność, a także miłość, czułość i kobiece piękno. W kalendarzu kwiatowym reprezentuje czwarty miesiąc roku.
Nazwa mudan (牡丹) prawie nie występuje przed V w. n.e.; wcześniej peonię nazywano shaoyao (芍药) – podobnie jak do dziś zioła z peonii. W Księdzie Pieśni (Shijing – kompilacji chińskiej poezji pochodzącej z okresu XI – VII w. p.n.e.) flirtujący chłopcy i dziewczęta obdarowują się shaoyao.
Mudan podczas panowania mandżurskiej dynastii Qing, w 1903 roku, otrzymała tytuł narodowego kwiatu, jednak został on zastąpiony w 1929 roku (Republika Chińska) przez kwiat śliwy. Chińska Republika Ludowa dotychczas nie wybrała jeszcze symbolu kwiatu narodowego; brano pod uwagę - oprócz peonii - śliwę, chryzantemę, orchideę i lotos.
Mimo utraty statusu politycznego nadal peonia ma ogromne znaczenie kulturowe, przede wszystkim wynikające z tradycji. Czerwone peonie są najbardziej pożądane i cenione, jednak białe symbolizują młodość, dowcip i piękne dziewczyny.
Niekwestionowaną królową peonii jest Yao Huang, która jest nazywana cesarzem nad cesarzami. Najsilniej pachnąca jest odmiana Da wei Zi, Yu Ban Bai to najbardziej doceniany biały kwiat od czasów starożytnych. Oglądając różnorodność barw i kształtu, można dostać zawrotu głowy, trudno byłoby wybrać najpiękniejszą peonię. Według znawców uprawiane są peonie w ośmiu kolorach: żółtym, czerwonym, białym, niebieskim, czarnym, zielonym, różowym i fioletowym.
Pamiętam jak w ogródku mojego Taty czerwone kwiaty nazywane były piwoniami, a różowe i białe peoniami – jak jest prawidłowo, pewnie wiedzą hodowcy.
Dotychczas z roślin typy Paeonia uzyskano 262 związki o właściwościach leczniczych. Stosuje się je jako przeciwutleniacze, przeciwnowotworowe, immunologiczne oraz mające działanie na centralny układ nerwowy. Używanie Paeonia suffruticosa w medycynie chińskiej ma długą tradycję. Istnieje ponad tysiąc odmian chińskiej peonii, które były stosowane przez ponad 2000 lat. Oprócz kwiatów w medycynie jest używany przede wszystkim korzeń odmian Mu Dan Pi, który obniża temperaturę, ochładza i delikatnie pobudza krew oraz czyści wątrobę. Tkanka nawierzchniowa korzenia stosowana w tradycyjnie medycynie chińskiej zwana jest mudanpi (牡丹皮). Również szerokie zastosowania od bardzo dawna ma korzeń i kłącze czerwonej peonii - Chi Shao Yao oraz białej peonii - Bai Shao Yao. Choć w rzeczywistości są to niemal te same gatunki, jednak stosowane do chińskich leków są traktowane jako dwa odrębne. Czerwona peonia znana również jako Raxid Paeoniae Rubra odnosi się do suszonego korzenia Paeonia Lactiflora Pall lub Paeonia Weitchii Lynch. Zioła zarówno z czerwonej jak i białej peonii są produkowane w wielu częściach Chin.
BOGINIE, ARTYŚCI I KWIATY 4
CDN – w kolejnych notkach opowiem o związkach peonii ze społeczeństwem, literaturą oraz malarstwem – zapraszam.
Notki powiązane:
Kalendarz kwiatowy
Festiwal peonii
Bai Mudan
Literatura
Opera
Fletnia chińska
