W dawnych Chinach zarówno feodalnych jaki i kolonialnych, kobieta znajdowała się zawsze na najniższym szczeblu społecznym. W pierwszej połowie XX wieku Chińska Partia Komunistyczna pokierowała naród do wywołania na tej starożytniej ziemi głębokiej rewolucji demokratycznej. Rozpoczęła się nowa era dla chińskich kobiet, okres masowego ruchu emancypacji kobiet.
Tak to dla kobiety chińskiej emancypacja stała się historycznym wydarzeniem będącym ważnym elementem przyciągającym uwagę całego świata.
Feodalny system patriarchalny zakorzeniony od tysiąc/leci ciemiężył i prześladował chińskie kobiety. W życiu politycznym, ekonomicznym, kulturalnym, socjalnym i rodzinnym kobieta stała w nierównej pozycji z mężczyzną.
Tłumaczyło to się w następujących aspektach:
Politycznie pozbawiona swych praw, kobieta była wyłączona z życia politycznego i socjalnego. Ekonomicznie uzależniona nie miała prawa nic posiadać, ani dziedziczyć dóbr rodzinnych.
Bez pozycji socjalnej, kobieta winna była być posłuszną swemu ojcu, po wyjściu za mąż była uległą mężowi, a gdy została wdową – synowi. Niezależna osobowość i status społeczny były jej zupełnie obce. Była również pozbawiona prawa do uczestniczenia w życiu społecznym, nie miała dostępu do edukacji. Miała obowiązek przestrzegać poleceń swych rodziców w wyborze męża i zawarciu małżeństwa przez „swatanie”.
W swym związku matrymonialnym nie miała wolności słowa, gdy została wdową nie mogła ponownie wyjść za mąż. Prześladowana duchowo, często padała ofiarą poligamii i prostytucji. Ponadto większość kobiet poddawana była okrutnej tradycji bandażowania stóp.Po sukcesywnych wojnach wymierzonym Chinom przez zachodnie mocarstwa chińskie kobiety żyły w skrajnej biedzie. Ich katastrofalna sytuacja zaosrzyła się po wojnie opiumowej z 1840 roku.
Podczas agresywnej wojny wypowiedzianej Chinom przez Japonię w 1937 roku, ponad 30 milionów mieszkańców zostało straconych, większość z nich stanowiły kobiety i dzieci.
Tylko w miesiąc po zajęciu miasta Nanjing przez armię japońską, najeźdzcy dokonali 20 000 gwałtów i przemocy.
Okrutny ucisk i wyzysk Chińczyków przez imperializm, feudalizm i kapitalizm w zmowie z kapitalistycznymi mocarstwami pchnął Państwo Środka na skraj przepaści. W tym samym czasie cierpiąca chińska kobieta znalazła się w otchłani bez dna.
Dla ocalenia narodowego i własnej emancypacji, chińskie kobiety wraz z resztą społeczeństwa prowadziły nieustępliwą walkę przez setki lat, wywołaną ruchami wyzwolenia kobiet.
Słynne powstanie Taiping uznawane za chińską komunistyczną historiografię zwiastuje nadchodzącą zapowiedź rewolucji z jej równymi społecznie aspektami. Powstanie to opracowało i emitowało serię polityki równości dwóch płci, stworzyło instytucje edukacyjne dla kobiet. Reformy ruchu z 1898 nawoływały do zakazu bandażowania stóp kobietom. 1911 rok wywołał feministyczną kampanię mającą za cel osiągnięcie równości kobiet i mężczyzn oraz udziału kobiet w życiu politycznym.
Ruchy te w znacznym stopniu przyczyniły się do rozbudzenia chińskich kobiet, jednak bez radykalnej zmiany. Nadal ich los był mizerny, straszliwie zniewolony i uciskany.
Droga była długa, ale coraz bliższa do pokonania...
Od momentu swego powstania, KPCh postawiła sobie za jeden ze swych celów emancypować kobiety i postawić je na równi z mężczyznami. Pod kierownictwem partii, chińskie kobiety zaczęły się szeroko mobilizować i organizować, tworząc solidarną więź między sobą. Różne środowiska, wszystkie grupy etniczne kraju, kobiety ze wsi i miasta, robotnice i przedstawicielki wyższych klas społecznych stanowiły jedność.
Masowe ruchy ściśle związane z chińską rewolucją o wyzwolenie kobiet wybuchają w całym kraju. Warto zwrócić uwagę, że na bazie wspieranej przez KPCh, rząd rewolucyjny wprowadza szereg ustaw i zarządzeń gwarantujących słuszne prawa dla kobiet i tym samym poprawę ich statusu społecznego. Powoli Chinki zaczynają widzieć iskierkę nadziei.
Wielo …tysiącletnia historia dawnych Chin kończy się z powstaniem Chińskiej Republiki Ludowej. Chinki opętane, zniewolone przez feudalizm i prześladowane przez obcych agresorów otwierają swe „skośne oczy” na swój rodzący się nowy los. Pod wpływem nowej fali statusu mają nadzieję liczyć się w hierarchii społecznej z nowymi nieznanymi prawami. W konferencji konsultacyjnej podczas pierwszej sesji plenarnej w 1949 roku uczestniczy 69 kobiet. Z tej okazji pani Song Qingling zostaje wybrana wiceprezem Centralnego Rządu Ludowego. Inne kobiety jak: Li Dequan, Shi Liang są promowne na wysokich stanowiskach w rządzie.
„Wspólny program” na prawnej mocy tymczasowej konstytucji uroczyście oświadczył, że feodalny system, w którym kobiety były uciskane został zniesiony. Od tego czasu kobiety zaczęły mieć równe prawa z mężczyznami w domenie politycznej, gospodarczej, kulturalnej, edukacyjnej i społecznej.
Tak więc narodziła się nowa era dla emancypacji kobiet.
Przekształcić szybko zacofanie polityczne i kulturowe odziedziczone po starożytnych Chinach, sprawić kobiety wolnymi od ucisku i dyskryminacji, wyzwolić je od cierpień i nawyków dawnego systemu, wszystkie te czynniki wywołały poruszenie w całym kraju. W ten sposób pozwalało to na radykalne zmiany w pozycji społecznej statusu kobiet.
Emancypację chińskich kobiet zaliczam do pozytywnych punktów z lat 1949-76.
Równouprawnienie płci mogę streścić w charakterystycznym jednakowym ubiorze w stylu prezydenta Mao, w ich sile i odwadze. Kobiety razem z mężczyznami pracują na budowach, drogach i ryżowiskach. Dużo wcześniej zabroniono krępowania kobietom stóp, chociaż zdarzało się to jeszcze na odległych wsiach, szczególnie w prowincji Yunnan i było synonimem podrzędnego statusu kobiety.
Po 1976 r. Chinki stały się na nowo kobiece, a dzisiaj w wielkich miastach dorównują kobietom zachodnim. Jednak chińska wiejska kobieta żyje w innej epoce. Sygnałem jej bezradności są liczne przypadki samobójstw. Ustalono, że w Chinach jest więcej samobójstw kobiecych niż męskich na świecie.
Ustalona reforma rolna pozwoliła kobietom otrzymać ziemię. W dawnych Chinach, biedni wieśniacy i ci co pracowali na roli, mimo iż stanowili 70% ludności wiejskiej to tylko 10% ich posiadała ziemię. Kobiety nie miały jednak tego przywileju aby posiadać ziemię.
Nazajutrz narodzin nowych Chin, fala reformy rolnej obiega obszary wiejskie z przydziałem ziemi na każdego mieszkańca. Kobiety na równi z mężczyznami otrzymują ziemię. Nierówności ekonomiczne kobieta/mężczyzna zostają wyeliminowane.
Powoli w życie wkraczają nowe przywileje dla chińskiej płci pięknej:
Prawo wyborcze z 1953 roku ustaliło, że kobieta ma identyczne prawa co mężczyzna w głosowaniu. W grudniu tego samego roku odbyły się pierwsze wybory powszechne w historii Chin. Głosowało ponad 90% kobiet, a 17% przedstawicielek zostało wybranych do lokalnych Zgromadzeń Ludowych. Wkrótce zostali wybrani posłowie do Narodowego Kongresu Ludowego, gdzie12% stanowiły kobiety, a wśród nich 11% było z mniejszości etnicznych. Można streścić ten fakt jako dowód, że prawnie i faktycznie chińskie kobiety brały udział w zarządzaniu sprawami państwowymi i społecznymi. Uderzało to w ambicję niektórych krajów zachodnich, w których prawo wyborcze dla kobiet zostało wprowadzone dopiero po 100 lub 200 latach od momentu jego powstania.
Udział kobiet wdziałalności produkcyjnej
Wraz z rozwojem gospodarki,w każdym zakątku kraju, kobiety wyszły zdomów, aby uczestniczyć w działalności produkcyjnej.W roku 1957,około 70% kobiet wiejskich było zaangażowanych wprodukcji rolnej. W miastach było pięć razy więcej pracujących kobiet niż w roku powstania ChRL(1949 rok). Tak wię kobiety mogły korzystać z własnych zasobów gospodarczych. W pewnym stopniu stawały się uniezależnione finansowo od płci męskiej.
Likwidacja analfabetyzmu
W starożytnych Chinach, 90% kobiet nie potrafiło pisać. Aby podnieść poziom kultury całego narodu, nowe Chiny rozpoczęły ruch alfabetyzacji, prowadząc go w sposób metodyczny i planowy. W trzech kolejnych etapach: w1952 roku, w1956 i w1958 roku były prowadzone kampanie w wielkich miastach. Kobiety uczyły się pisać i czytać podczas wieczorowych kursów utworzonych w zakładach pracy.
W 1958 roku 16 milionów dotychczasowych analfabetek potrafiło czytać i pisać. Wstępne wyniki zostały osiągnięte hamując niewiedzę i zacofanie kobiet.
Obecnie nauka jest obowiązkowa do 16 roku życia i bezpłatna na wsiach i dla mniejszości etnicznych. Otworzyło to drzwi do nauki dla większości małych dziewczynek. Nie tylko chłopcy mają dostęp do nauki.
Ustawa o małżeństwie
W 1950 roku ustawa ta była pierwszym prawem w ChRL.Wyraźnie znosiła feudalny system małżeństwa, bedąceg odpowiednikiem uszykowania lub przymusu. Dotychczas małżeństwo było pozbawione szacunku dla kobiety i zaniedbywało interesy dzieci. Powstał nowy system małżeństwa, który wytyczał związek o zasadzie swobodnego wyboru partnerów,monogamii,równości mężczyzn i kobiet, jak również ochrony uzasadnionych praw oraz interesów kobiet i dzieci.
Była tonajbardziej widoczna od tysięcy lat zmiana w życiu rodzinnym społeczeństwa chińskiego. Po uchwaleniu nowego prawa, rozpoczął się masowy ruch w całym kraju do jego rozpowszechniania istosowaniu. Wolny wybór małżonki lub małżonka, małżeństwo oparte na poczucu miłości miało być powszechną praktyką.
Zakaz prostytucji
Zjawisko godne pogardy jest dziedzictwem dawnego społeczeństwa. Natychmiast po powstaniu nowych Chin zostały podjęte działania, aby go zakazać.
W listopadzie1949 roku II Miejski Kongres Ludowy w Pekinie podjął inicjatywę zakazu prostytucji. Zgodnie z decyzjami podjętymi podczas kongresu domy publiczne zostały zamknięte. Dawne prostytutki poddane ideologicznej reedukacji i badaniom lekarskim w wytyczonych ośrodkach do tego celu .
Z pomocą rządu były one w stanie rozpocząć normalne życie i żyć z własnej pracy. W krótkim czasie zjawisko to, które poniżało status cielesny i moralny kobiety całkowicie miało zniknąć z nowych Chin. Nowa moralność zakorzeniła się w społeczeństwie chińskim.
Prostytucja długo była tłumiona przez KPCh. Niestety od początków lat 1980 choć oficjalnie jest nielegalna, ale na nowo rozwija się we wszystkich warstwach społeczneństwa chińskiego.
Różne źródła podają, że około 3 milionów pań zaangażowanych jest w tej domenie. Szczególne rozwija się tzw. santing 三厅. Jest to plaga odnosząca się do kobiet oferujących akty seksualne za rekompensatę finansową w barach, restauracjach, salonach herbacianych i innych podobnych miejscach intymnych spotkań.
Nastała głęboka zmiana w ewolucji współczesnej historii kobiet. Chiny dodały swój wkład do światowego ruchu na rzecz równouprawnienia kobiet.
Taka jest teoria, a praktyka odmienna
Niestety, podobnie jak w wielu krajach, chińskie kobiety nadal są traktowane w odmiennie niż mężczyźni. Podczas gdy kobiety i mężczyźni mają identyczne prawa w większości dziedzin takich jak polityka, kultura czy edukacja, rzeczywistość jest zupełnie inna.
Głównym problemem polityki społecznej w Chinach jest kontrola urodzeń. Z powodu przeludnienia, chińska rodzina nie może mnieć więcej niż jedno dziecko. Inaczej sprawa wygląda na wsi lub w miejszościach etnicznych. Od niedawna restrykcjom również nie podlegają małżeństwa będące „jedynakami”.
Rodzicom marzy się chłopiec. Tradycyjnie narodziny dziewczynki uważane są jako katastrofa. W/g starożytnej tradycji chłopiec przekazuje nazwisko i dziedzictwo rodziny. Ponadto to on po ślubie pozostaje z rodzicami i opiekuje się nimi do końca ich życia.
Kiedy kobieta, która nie urodziła męskiego potomka, powtórnie jest w ciąży sięga do zakazanej metody USG, ale powszechnie stosowanej. Gdy werdykt oznajmia płeć żeńską, dostatnie żyjące małżeństwo decyduje się na aborcję. Rozpowszechnienie USG pozwalające ustalić płeć płodu dokonuje spustoszenia. Na ten gest nie może sobie pozwolić kobieta z niższej sfery społecznej. Jeśli aborcja nie jest możliwa, rodzice decydują się na pozostawienie żeńskiego noworodka na ulicy, na utopienie w rzece... Co lepsze na zgłoszenie do adopcji. Jeszcze do niedawna praktykowane były na wsiach potworne dzieciobójstwa… zwyczajnie utopienie dziewczynki zaraz po urodzeniu w emaliowanej misce o czerwonym kolorze...
Płeć żeńska po zawarciu małżeństwa opuszcza dom rodzinny, jej nowa rodzina staje się rodziną męża. A więc narodziny dziewczynki są postrzegana jako ciężar dla rodziny. Polityka jednego dziecka zastosowana od 1979 roku pogorszyła sytuację kobiet. Rozumowanie milionów rodziców skupia się na konieczności urodzenia męskiego potomka.
Rosnące wykorzystanie prenatalnego USG, nawet w obszarach wiejskich jest główną przyczyną aborcji płodów żeńskich.Efektem zaburzenia równowagi płcijest fenomem, że na 100 dziewczynek rodzi się w Chinach 117 chłopców. A to znaczy, że wkrótce zabraknie żon dla x milionów Chińczyków.
Coraz więcej mężczyzn nie znajduje kobiet do stworzenia własnej rodziny. W kraju, gdzie obowiązuje polityka jednego dziecka, pary znacznie częściej decydują się na aborcję żeńskich płodów. Sytuacja ta przyczynia się do handlu kobietami, szczególnie obecnego w Yunnan’ie - prowincji graniczącej z Wietnamem, Birmą i Laosem. Mężczyźni w drastyczny sposób sięgają do tej barbażyńskiej tradycji, poślubiając kobiety z krajów graniczących z Chinami. Głośno niekiedy o tych smutnych przypadkach kiedy poślubiona cudzoziemka staje się nie tylko służącą swego męża, ale również jego rodziny.
Podsumowując przedstawione fakty, nasuwają się dwa opozycyjne stwierdzenia.
· Można rzec, że Chinki mają równe prawa z Chińczykami. W społeczeństwie jednak góruje męski aspekt, chociażby dlatego, że mężczyzn jest więcej niż kobiet.
· Wysuwa się inne stwierdenie, że Chinki są kobietami najbardziej wolnymi na świecie, a ich stopień emancypacji wydaje się być najwyższym na świecie. W świecie ekonomicznym jest najwięcej chińskich kobiet, wskaźnik sukcesu kobiet menadżerów przedsiębiorstw jest wyższy niż mężczyzn. Od reform przeprowadzonych w latach 1980, kobiety mogą rywalizować z mężczyznami w zakresie zarządzania przedsiębiorstwami. Tempo sukcesu większości firm prowadzonych przez kobiety jest o wiele lepszy niż tych zarządzanych przez mężczyzn.
XXI wiek jest niepokojący dla chińskich kobiet z kilku powodów.
Światowy kryzys ekonomiczny dociera również do Chin. Zaobserwować można nierówne prawa ekonomiczne, spadek stopy zatrudnienia wśród kobiet, nierówność dochodów kobieta/mężczyzna. Również zmniejszył się poziom wykształcenia wśród kobiet. Ponadto powróciły zjawiska takie jak porwania kobiet, będące nowoczesnym systemem niewolnictwa.
Reasumując historię emancypacji kobietw Chinach, trzy czynniki odgrywają ważną rolę.
Pierwszym z nich jest stopień uczestnictwa kobiet w życiu społecznym. Drugim jest dostęp do obowiązkowej edukacji. Trzecim jest równość w życiu pary małżeńskiej osiągnięta dzięki swobodzie w wyborze prawa rozwodowego. Według tej sytuacji można powiedzieć, że równość seksualna poczyniła znaczne postępy w Chinach,a status kobiet poprawił sięz nacznie.
Istnieją jednak pewne wady:
* udział kobiet w polityce jest niewystarczający.Wśród liderów instytucji administracji i partii,kobiety pozostają w mniejszości
* kobieta mieszka z mężem i z jego rodziną(powszechna sytuacjana wsi), nie ma jednak takiego samego prawa do wychowania swego potomstwa co mężczyzna.Mimo że istnieje równość płci, rzeczywistość życia małżeńskiego jest odmienna,wielu mężów nadal przyjmuje postawę dominującego władcy
* kobiety są w większości zajęte nie tylko na zewnątrz w pracy, ale takżeprowadząc aktywny dom. W zakresie prac domowychwciąż jestjaskrawa nierówność płci
* nierówności w zarobkach i zatrudnieniu:dziewczęta mają trudności w znalezieniu pracy,nawet wtedy, gdy mają dyplomy z wyższym wykształceniem.Wśród zwalnianych pracowników proporcja kobiet jest wyższa niż mężczyzn. Pod względem zarobków, istnieją takżeznaczne różnice
* w domenie urodzeń, bardziej jest korzystne urodzić się chłopcem.Powoduje to alarmujące różnice między płciami
* niektórekobiety mają kompleks niższości:wydaje się im, że są pogardzane i odrzucane
* w zakresie postaw i praktyk społecznych,Chiny są nadal zdominowane przez męskie społeczeństwo
Osobiście jednak nie wszystko widzę w ciemnych barwach. Błądząc po chińskich drogach obserwuję, że równość płci postępuje w Chinach. Słynne powiedzenie Sun Yat-sena:
"równość nie została osiągnięta, a kobiety muszą kontynuować wysiłki"
- jest świetną parafrazą do zapamiętania.
Kwestia równości płci jest szczególnie ważna w Chinach, ponieważ społeczeństwo chińskie praktykowało przez wiele wieków nierówność płci z niezrównaną determinacją.
Emancypacja kobiet jest kwestią szczególnej troski w świecie. Postępy w niej nie winny być tylko lokalne chińskie , ale także być przykładem dla świata.
Walka chińskich kobiet może pokazać światu, jak wiele wolności i równości dla kobiet może się zdarzyć, nawet w kraju,zasadniczo wrogiemu tej sprawie.
Dla Darii J.
