Peemka Peemka
5439
BLOG

Ekshumacje, moralność, prawda

Peemka Peemka Katastrofa smoleńska Obserwuj temat Obserwuj notkę 118

Uzasadnienie decyzji zespołu Prokuratury Krajowej o ekshumacjach i badaniach wszystkich ofiar katstrofy smoleńskiej dosyć dokładnie pasuje do rekomendacji ICAO, jakie powinny być cele sekcji zwłok w przypadku katastrof lotniczych.

Udostępnione przez pana Stanisława Zagrodziego uzasadnienie decyzji o ekshumacjach wymienia między innymi następujące cele badawcze:

  • Określenie przyczyny zgodnu oraz mechanizmu powstawania obrażeń.
  • Stwierdzenie czy powstałe obrażenia powstały w wyniku uderzenia statku powietrznego o powierzchnię ziemi w pozycji odwróconej.
  • Stwierdzenie czy powstałe obrażenia powstały w wyniku eksplozji materiałów wybuchowych lub łatwopalnych.
  • Próba określenia w jakiej części samolotu znajdowały sie ofiary w chwili uderzenia w ziemię, a także czy były przypięte pasami do foteli.
  • Pobranie ze zwłok próbek do dalszych badań fizykochemicznych, histopatologicznych, toksykologicznych i genetycznych

Na wieść o planowanych ekshumacjach podniósł się potężny medialny rwetes; protestują także rodziny kilkunastu ofiar. W celu zablokowania eksumacji próbowano wciągnąć nawet autorytet Kościoła. Tutaj jednak szybka i klarowna reakcja rzecznika Episkopatu ks. dr. Pawła Rytel-Andrianika ucieła te usiłowania. Przypomnijmy: rzecznik Episkopatu stwierdził, że jeśli motywacją do eksumacji jest dążenia do poznania obiektywnej prawdy, której nie można dociec za pomoca innych środów to decyzja o eksumacjach jest z moralnego punktu wiedzenia uzasadniona. Rzecznik Episkopatu dodał także – choć wcale nie musiał – że wcześniej wobec ofiar katastrofy smoleńskiej nie wykonano żadnych autopsji co skutkowało między innymi "dochówkami" i pomylonymi ciałami.

Tyle na temat moralności, teraz na temat obiektywnej prawdy. Uzasadnienie Prokuratury Krajowej dobrze koresponduje z rekomendacjami ICAO na temat sekcji zwłok po katastrofach lotniczych. W Manual of Aircraft Accident and Incident Investigation cały rozdzial poświęcony jest badaniom sekcyjnym ofiar katastrofy. Podkreśla się, że autopsje to nie jest jakaś fanaberia, tylko kluczowa część w procesie badania przyczyn katastrofy lotniczej. To właśnie sekcje zwłok mogą dostarczyć kluczowego materiału dowodowego co do skutków, przebiegu i efektów katastrofy.

Każdy z punktów wymienionych powyżej w uzasadnieniu zespołu Prokuratury Krajowej ma swoje bezpośrednie uzasadnienie w rekomendacjch ICAO. I tak badania sekcyjne mogą ukazać dowody co do przebiegu zdarzeń, poziomu oczekiwanego przez załogę niebezpieczeństwa, rodzaj obrażeń może w jasny sposób wskazać rodzaj wypadku na przykład pożar na pokładzie, rozpad struktury samolotu w locie, gwałtowne lub stopniowe przeciążenia podczas uderzenia w grunt. Co więcej, wytyczne ICAO stwierdzają, że badania ciał pasażerów może być główną metodą wykazania, że przyczyną wypadku był sabotaż [III-18-3 ].

Warto zwrócić uwagę, że w przypadku zestrzelenia MH17 nad wschodnią Ukraina sekcje zwłok dostarczyły kluczowych dowodów pomimo, że strona holenderska sprowadziła do badań także wrak z objetych walkami terenów. Mianowicie znalezienie w ciałach pilotów charakterystyczne motylkowate fragmenty pozwoliło zidentyfikować, że pochodzą one z głowicy rakiety BUK, gdzie ładunek wybuchowy obudowany jest warstwą fragmentów w takim właśnie kształcie. Natomiast zdecydowana większość ciał nie miała obrażeń wskazujących na wybuch ponieważ pole rażenia głowicy obejmowało kłównie kokpit.

Podobnie, rodzaj obrażeń może pomóc zweryfikować czy samolot faktycznie uderzył w grunt w pozycji odwróconej. Skąd w ogóle wiadomo, że to nastapiło? Nie ma żadnych bezpośrednich dowodów – główną poszlaką są przycięte gałęzie drzew. Kilka dni po katastrofie lokalny fotoamator Siergiej Amielin po "wizji lokalnej" terenu miał wydedukować trajektorię lotu i obrotu samolotu na podstawie uszkodzonych gałęzi drzew. Jego wnioski powtórzyły potem MAK i raport Millera. Problem w tym, że Amielin źle ustawił kątownik. Faktyczne kąty przycięcia drzew różnią się od tych przedstawionych przez Amielina i komisję Millera (która skopiowała grafiki Amielina z jego blogu) o 20 stopni. A to z kolei nie pasuje do przycięć (lub ich braku) na innych drzewach. Sekcje zwłok mogą pomóc potwierdzić (lub wykluczyć) hipotezę o uderzeniu samolotu w grunt w pozycji odwróconej. Jeśli tak faktycznie było to można oczekiwać charakterystycznych obrażeń głowy i górnej części ciała.

Podobnie sprawa się ma przy weryfikacji hipotezy wybuchu na pokładzie lub w pobliżu samolotu, gdzie zgodnie ze wskazówkami ICAO radiografia odgrywa szczególnie istotną rolę. Pozwala mianowicie ona wykryć drobne odłamki wbite w ciała ofiar co jest jednym ze "znaków szczególnych" eksplozji. Podręcznik ICAO zaleca także pobranie próbek z ciała ofiar dla dalszych badań laboratoryjnych. Wiemy już, że ciała będą badane za pomocą tomografii komputerowej oraz będą pobrane próbki do badań laboratoryjnych, także Prokuratura Krajowa precyzyjnie podąża za rekomendacjami ICAO.

A co z koniecznością ekshumacji wszystkich ofiar? Niektórzy argumentują, że wystarczy ekshumować kilka tylko ciał ofiar aby uzyskać wiarygodny obrz przebiegu katastrofy. Otóż nie. Zalecenia ICAO są tu bardzo jasne, że pozwolę sobie zacytować:

Zawsze musi pozostać w pamięci możliwość, że pojedyncze ciało ukaże odstępstwa od normy ponieważ równie dobrze może się okazać, że będzie to jedyna możliwość identyfikacji przypadku sabotażu lub kryminalnej ingerencji w działanie samolotu. [1]

Jaśniej już chyba nie można, ale dla opornych: ofiary mogły doświadczyć różnych obrażeń w zależności od ich lokalizacji w samolocie. Zatem badanie tylko części z ciał ofiar może dać fałszywy obraz przebiegu tragedii. Zwłaszcza w sytuacji, gdzie nie ma dostępu do kluczowych dowodów rzeczowych jak wrak i czarne skrzynki. W tej sytuacji szczególnie ważna jest możliwie najpełniejsza ocena dostepnych dowodów.

Podsumowując: działania Prokuratury Krajowej doskonale wpisują się w standardy badań wypadków lotniczych zgodnie z najlepszymi wzorcami. Takich badań nie przeprowadzono 6 lat temu w konsekwencji muszą być one przeprowadzone obecnie.

*******************

Przypisy:

1. Manual of Aircraft Accident and Incident Investigation, 18.6.2 The examination of passengers and cabin attendants, III-18-14.

Peemka
O mnie Peemka

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Polityka