Film „Niepokonani” (The Way Back) - Petera Lindsay Weira oraz film „Jeniec: Tak daleko jak nogi poniosą” – Hardego Martisa – opisy siły charakteru, wartości, odwagi i woli w walce o godność, honor, przeżycie nie tylko z sobą i przeciwnościami.
W kontekście zbliżających się Świąt Wielkanocnych 2011 roku wraz z Serdecznymi Życzeniami, chciałbym podzielić się moimi niektórymi wrażeniami z filmu „Niepokonani” (wszedł obecnie na ekrany naszych kin) oraz filmu „Jeniec: tak daleko jak nogi poniosą”. Myślę, że mają one coś wspólnego z m.in. wartościami, które niosą ze sobą zbliżające się święta.
„Niepokonani” to film produkcji polsko-amerykańskiej, który wskazuje i potwierdza, że człowiek nawet upokorzony i na „kolanach” może myśleć o zwycięstwie przede wszystkim nad swoimi słabościami i celu głównym swojej walki, a nie o przegranej. Zawsze jest wyjście, i nie myślę tu o tym najłatwiejszym, czyli kapitulacji i akceptacji narzuconej przez innych, czy napastnika sytuacji. To opis siły charakteru, odwagi i woli w walce o godność, honor, przeżycie nie tylko z sobą i przeciwnościami.
Fabuła oparta jest w większości na książce Sławomira Rawicza „Długi Marsz” (obecnie ujawniono, że prawdziwym źródłem podanych w tej książce informacji był Witold Gliński żołnierz PSZ), wydanej 5 lat po II wojnie światowej, która pierwsza odsłoniła prawdziwe oblicze rosyjskich gułagów na Syberii, nieznanych dotąd, bądź może celowo ukrywanych przed światem zachodnim.
Film opowiada o rzeczywistości panującej w rosyjskich gułagach na Syberii, ich niektórych więźniach, którzy nie godzą się z takim stanem rzeczy oraz wydawałoby się ich skazanej na niepowodzenie ucieczce. Polski oficer Janusz skazany za szpiegostwo inicjuje plan ucieczki. Do niego dołącza dwóch innych Polaków: Tomasz i Kazik oraz Vossa (Łotysz), Zoran (Jugosłowianin), Smith (Amerykanin) oraz recydywista Walka. W czasie jednej z nocnych zamieci bohaterowie uciekają z gułagu. Mają przy sobie tylko rzeczy, które zgromadzili w tym celu w czasie uwięzienia m.in. jedzenie na kilka dni i nóż. Ich wędrówka i stworzone każdego dnia sytuacje wymagają walki nie tylko z sobą, ale i naturą, a przede wszystkim z charakterami, powstającymi zadrażnieniami i przywarami innych uczestników ucieczki. Okazało się, że prawie każdy z nich czym innym kierował się podejmując ucieczkę. Żeby przetrwać i zrealizować cele muszą działać wspólnie, co ze względu na różnice osobowościowe każdego z nich wydaje się nierealne. Droga ucieczki ok. 10 tyś. kilometrów, z pewnymi modyfikacjami trwała ponad rok czasu i wiodła przez Syberię, tajgę, Mongolię, pustynie Gobi, Tybet, Himalaje oraz Indie.
Peter Lindsay Weir jest australijskim reżyserem filmowym, studiował prawo i sztukę w Sydney. Autor niezapomnianych filmów m.in.: Stowarzyszenie Umarłych Poetów (Dead Poets Society), Pan i władca: Na krańcu świata (Master and Commander The Far Side of the World),Truman Show (The Truman Show), Bez leku (Fearless), Zielona karta (Green Card). Laureat nagrody Cezara za film Stowarzyszenie Umarłych Poetów oraz nagrody Befta za film Stowarzyszenie Umarłych Poetów, Pan i władca: Na krańcu świata, Truman Show.
„Jeniec: Tak daleko jak nogi poniosą” to film produkcji niemieckiej. Autentyczna fabuła oparta jest na książce Josefa Martina Bauera. Główny bohater to Klemens Forell, niemiecki żołnierz Wehrmachtu. W 1944 roku w czasie II wojnie światowej dostał się do rosyjskiej niewoli, a następnie zesłany na 25 lat do rosyjskiego łagru na Sybir. Po chwilach zwątpienia i załamania przy życiu podtrzymuje go myśl o żonie, rodzinie. Plan ucieczki pojawia się po poznaniu jednego z Rosjan, który mu sprzyja. Nie poddaje się pomimo ucisku, niedogodnych do przeżycia obozowych warunków, sadystycznym strażnikom m.in. podpułkownikowi Kamienienowowi. W końcu czwartego roku katorżniczej pracy w kopalni wprowadza swój plan ucieczki w życie. Ucieka sam także w nocy zabierając ze sobą przygotowane rzeczy. Idzie przez Syberię w kierunku Iranu i Turcji. Ściga go pułkownik Kamienieniow. W ciągu trzech lat pokonuje 14 tyś. kilometrów, różnorodne trudności przyrody oraz niespodziewane spotkania z nielicznymi przychylnymi jak i wrogo nastawionymi do niego ludźmi zamieszkującymi Syberię, przed zamarznięciem ratuje się w cieple zabitej foki, następnie w obozie autochtonów itd.. W pewnej fazie drogi przywiązany do niego pies ratuje go przed zatrzymaniem. Jego ucieczka, po nielegalnym zdobyciu paszportu kończy się na moście, który oddziela go od wolności. W czasie jego przekraczania spotyka swojego prześladowcę pułkownika Kamienieniowa, który jednak nie ingeruje, choć może.
Ta kluczowa scena daje wrażenie ostatecznego zwycięstwa siły charakteru, woli, przetrwania i walki do końca nad brutalna siłą i bezwzględnością, za którą nie stoją żadne wartości.
Filmy „Niepokonani” oraz „Jeniec: tak daleko jak nogi poniosą” wbrew pozorom dotyczą tych samych wartości, siły woli, honoru i godności człowieka. Pomimo, że w pierwszym głównym bohater jest m.in. żołnierz polski, a w drugim żołnierz niemiecki, to w obu przypadkach oprawcami są rosjanie, Zarówno Polak jak i Niemiec, pomijając w tym miejscu przyczyny ich uwięzienia oraz kontekst historyczny, stoją jako ludzie przed takimi samymi wyzwaniami. Obaj przez pewien czas przebywają jako więźniowie w gułagach rosyjskich, w których ze strony rosjan panuje sadyzm i okrucieństwo wobec więźniów niezależnie od ich narodowości. W obu przypadkach ich siła charakteru, wartości, odwagi skłaniają ich do podjęcia i wygrania walki o swoje życie, wartości i człowieczeństwo.
20 kwietnia 2011roku - Marek Czeszkiewicz (marcze)
