Czy chciałbyś aby Twoje przyszłe życie zależało od rzutu monetą.
Budzisz się codziennie rano i od tego czy wypadnie orzeł czy reszka zależy Twoje przyszłe życie. Jeżeli orzeł to żyjesz jeżeli reszka to nie.
Rachunek prawdopodobieństwa przy takim jednorazowym rzucie monetą mówi iż prawdopodobieństwo wylosowania jednorazowo orła lub reszki wynosi w tym wypadku aż lub tylko 50%.
A jakie jest prawdopodobieństwo dożycia do wieku 65 lat w Polsce czyli obecnego wieku emerytalnego i pobierania emerytury, chociażby jednomiesięcznej.
Wynosi ono jeszcze mniej. Dlaczego?
Popularnie mówi się o tzw. średniej długości życia. Każdy uważa się za co najmniej średniego dlatego też uważa, że do niej dożyje.
Bzdura. Do tego wieku dożywa tylko 50% danej populacji, dlatego nazywa się to wartością średnią.
A ile ludzi przeżywa tzw. wiek produkcyjny, który w Polsce wynosi obecnie od 18-65 lat i uprawnia do nabycia jakiejkolwiek emerytury, nie mówimy już o jej wartościach, będących de facto zasiłkiem dla ubogich.
Stosownie do tabel z dostępnych na stronach GUS-u, śmiertelność w wieku od 18-65 lat wynosi aż 40%. Jest to ok. dwukrotnie więcej niż średnia śmiertelność w całej starej UE.
Czyli 40% populacji nigdy nie do żyje wieku ogólnie przyjętego za wiek emerytalny (pomijając te grupy z „ulgami” na dożycie, gdzie i śmiertelność jest wyższa niż przeciętnie).
Oprócz śmiertelności w każdej gospodarce z przewagą własności prywatnej czyli kapitalistycznej, gdzie mechanizm cen kształtowany jest poprzez mechanizm rynkowy (niezależnie czy wolno rynkowy czy regulowany) występuje zjawisko bezrobocia, czyli odsetek populacji nie pracujących i nie podlegających ubezpieczeniu społecznemu.
Nie wdając się w szczegóły dlaczego tak jest obecnie zjawisko to dotyka oficjalnie w Polsce powyżej 10% populacji (oficjalnie już prawie 14%).
Jednak jak policzymy tak zwany wskaźnik pracujących to wynosi on o wiele mniej.
W Polsce żyje jeszcze ok. 25,5mln osób w wieku produkcyjnym, a pracujących oficjalnie jest tylko ok. 14mln ludzi (ostatnio 2 mln już wyjechało). Wynika z tego, że pracuje oficjalnie tylko ok. 55% populacji.
Obliczając proste prawdopodobieństwo warunkowe tych, którzy nie dożyją oraz tych którzy nie nabędą prawa do emerytury widzimy, że wynosi ono tylko 33% (iloczyn prawdopodobieństw cząstkowych). Czyli tylko 33 osoby na 100 z tych co mogą doczekać wieku emerytalnego oraz z tych co opłacają przez część swojego okresu składki otrzyma jakiekolwiek emerytury.
Stosownie do teorii i praktyki z wiedzy o finansach przyjmuje się, że to co jest obarczone wysokim ryzykiem jest wartościowo powiększane o wycenę tegoż ryzyka i odwrotnie to co nie jest obarczone ryzykiem jest wyceniane zgodnie z wartościami nominalnymi.
Ubezpieczenia społeczne, nie będące de facto ubezpieczeniami ani zabezpieczeniami społecznymi, w Polsce są przyjmowane jako nie obarczone ryzykiem czyli bardziej pewne niż wszystko inne, bowiem publiczne (państwowe, gwarantowane przez Skarb Państwa, zresztą coraz mniejszy, bowiem większość aktywów została albo sprzedana albo zdekapitalizowana).
Jednak prawdopodobieństwo ich otrzymania jest znikome, nie wspominając o jego wartościach realnych pieniężnych.
